Aantal keer bekeken: 993 views
FORTIOR organiseert in juni 2019 een studiedag over stress en spanningsregulatie bij mensen met autisme. Op deze dag zijn ook twee ervaringsdeskundigen aanwezig met klassiek autisme omdat zij het beste kunnen vertellen wat stress en spanning voor hen betekent. FORTIOR vroeg aan een van deze ervaringsdeskundigen om haar persoonlijke ervaringen ook eens op papier te zetten. In deze blog lees je het persoonlijke verhaal van Janneke.
Stress, spanning, in meer of mindere mate, iedereen heeft er wel eens last van. Je kunt stellen dat een bepaalde mate van stress of spanning goed is voor je. Sterker nog, soms heb je dat juist nodig om iets te kunnen of te durven. Om je te waarschuwen. Of om te ervaren dat wat je doet niet het juiste is. Een leven zonder stress of spanning is dus niet mogelijk. En eigenlijk zelfs niet wenselijk.
Toch is het in mijn leven, en dat van veel anderen mensen met autisme, anders. Er is vaak te veel spanning en stress. En dan heb ik het niet over uitzonderlijke situaties, denk aan een sollicitatiegesprek, een operatie of een examen afleggen, maar over heel alledaagse dingen. Dingen en situaties die ik elke dag tegen kom en waarvan anderen zich niet kunnen voorstellen dat je daar spanning of stress van kunt hebben.
Voor mensen met autisme is duidelijkheid en voorspelbaarheid, even heel zwart/wit gesteld, heel belangrijk. Het is hetgeen waar ze houvast en veiligheid aan kunnen ontlenen. Valt dat weg, en dat kan echt om iets heel simpels of kleins gaan, dan kan dat al spanning en stress geven.
Stress en spanning geven bij mij een extremere reactie. Ik kan bijvoorbeeld volkomen in paniek raken bij het horen van een alledaags geluid. Of van een afspraak die ineens afgezegd wordt. Van onduidelijk communicatie. Van nieuw voedsel of drinken. Echt hele simpele dingen dus.
Voor mij is buiten de voordeur komen al spannend. Dat komt omdat ik de wereld daarbuiten vrijwel altijd als onveilig en spannend ervaar. Daardoor ervaar ik in mijn leven vrijwel een permanente vorm van stress/spanning. Ik ben dus eigenlijk een deel van de dag bezig met het hanteren daarvan. En daar ben ik geen uitzondering in.
Om om te kunnen gaan met die stress en spanning, en mijn leven behapbaar te kunnen houden, heb ik diverse opties. En afhankelijk van het waarom van de spanning en stress kies ik, of mijn hulpverlener(s), een of meerdere van die opties. Meerdere omdat het soms niet opgelost is met 1 optie.
Een eerste insteek is eigenlijk altijd zorgen voor duidelijkheid! Immers als ik het in mijn hoofd duidelijk heb dan is er al wat minder spanning of stress. Ik zorg er ook altijd voor dat ik friemelmateriaal, zoals bijvoorbeeld een tangle, een egelbal of een fidgetcube, in de buurt of bij me heb. Muziek, een luisterboek of bepaald voedsel kan ook helpend zijn. Een andere optie die ik heb is de storende prikkel weghalen of uit de situatie gaan.
Kan ik op zo’n moment niet bedenken wat ik moet kiezen, omdat er te veel spanning is, dan krijg ik daar dus hulp bij. Wel is het dan van belang dat de ander mij goed genoeg kent om te bepalen wat helpend kan zijn. Want dat verschilt echt per keer. Wat op moment A in situatie A heel goed kan helpen kan in moment B bij eenzelfde situatie totaal verkeerd uitpakken.
Andere mensen kunnen helpen door duidelijk te communiceren en oprecht aanwezig zijn. Soms helpt het om juist even helemaal niet te communiceren maar er gewoon te zijn. Het helpt als ze begrip hebben en je ervaringen niet bekritiseren of in twijfel trekken. Voor veel mensen zonder autisme is het lastig te begrijpen dat het vaak om kleine, alledaagse dingen gaat. En dat we het niet fijn vinden om dan te horen dat we niet zo moeilijk moeten doen, ons niet zo moeten aanstellen, etc. Voor mensen zoals ik is die stress en spanning heel echt. En willen we net als ieder ander daar van af en ons weer prettig voelen.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod