FORTIOR versterkt jouw kennis en kunde
Meer informatie
Let op! Beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Aantal keer bekeken: 1854 views
In 2011 verscheen het boek “de draad tussen cliënt en begeleider”. In dit boek beschreef Gerrit Vignero voor het eerst uitgebreid zijn model “de draad”. In de afgelopen jaren is het model steeds meer uitgewerkt. Zo zijn er diverse werkbladen en nieuwe boeken verschenen. Sinds vorig jaar is er ook een intervisiespel rond de draad op de markt. In deze blog lees je wat dit spel inhoudt en wat de waarde ervan is voor professionals in de zorg en speciaal onderwijs. Je kunt in deze blog lezen hoe enkele Vlaamse collega’s het intervisiespel hebben ervaren.
De draad is een metafoor met als doel de emotionele ontwikkeling te verhelderen. Het is een indeling van de ontwikkeling in een aantal stappen, vrij vertaald in type draden. Anders dan in ontwikkelingspsychologie gaat het daarbij niet alleen om de ontwikkelingsfasen bij het kind zelf, maar ook om de verbondenheid met zijn opvoeders. Ontwikkeling is immers het samenspel tussen een volwassene en een kind. Opvoeding is als het ware een draad die ontwikkelt tussen een ouder en een kind. De belangrijkste vraag binnen het model is: “Hoe trekt de ouder de draad naar het kind, hoe neemt het kind de draad op en gaat het vanuit de draad groeien en ontwikkelen?”
De kracht van het model de draad zit in de eenvoudige woorden en beelden. De relatief complexe theorie rond emotionele ontwikkeling wordt door de pakkende illustraties meteen duidelijk voor ouders, begeleiders of leerkrachten. Het model stelt een team daarnaast in staat om een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen. Gerrit Vignero heeft met zijn model niet zozeer de bedoeling om een vastomlijnde werkwijze voor te schrijven. Het gaat om handvatten die begeleiders of leerkrachten zelf ontdekken door met de bril van de draad te kijken.
De orthopedagogen Edda Janssens en Kartrijn Van Akker ontwikkelden in samenspraak met Gerrit het intervisiespel “ontwarde draad”. Dit spel is een hulpmiddel om een team te coachen in het toepassen van de draad in het dagelijks werk. Het doel is uiteindelijk dat het team de ondersteuning en begeleiding beter kan afstemmen op wat hun cliënten of leerlingen nodig hebben. Het is heel bruikbaar zowel voor teams in de gehandicaptenzorg als voor teams in het speciaal onderwijs.
Tijdens het spel bespreekt het team steeds één leerling of cliënt. In het spel wordt ingezoomd op de eerste drie draden uit het model, namelijk: de begeleider trekt de draad, de hechte draad en de lus in de draad. Via het spel krijgt het team zicht op het hechtingstraject en de verbinding tussen het kind, jongere of volwassene met zijn zorgfiguren. De deelnemers aan het spel hebben geen kennis over de draad nodig. Het is wel belangrijk dat de spelleider het model van de draad goed kent.
Het spel ken geen strak verloop. De dobbelsteen en de vraagkaarten zijn slechts een aanzet tot samen reflecteren, leren van elkaar of de theorie toepassen in de praktijk. Het spel heeft ook geen vast eindpunt. De spelleider kan het verloop zelf bijsturen en aanvullende vragen stellen om het gesprek meer inhoud te geven. Het spel hoeft ook niet volledig uitgespeeld te worden. Er kunnen afzonderlijke spelelementen uitgelicht worden. Ook de losse vragenkaarten uit het spel, kunnen in gesprekken met ouders of in individuele coaching worden gebruikt ter ondersteuning van het gesprek.
Gerrit Vignero is heel blij dat Edda en Katrijn het intervisiespel vorm hebben gegeven. Hij zegt daarover: “In het zoeken naar goede werkvormen pleit ik voor werkvormen met een lage instapdrempel. En laat het intervisiespel nu net heel laagdrempelig zijn. Deelnemers hoeven niet vooraf te studeren. Het gaat ook niet over ellenlange verslagen maar over ‘wat neem ik mee’ in mijn begeleiding, in mijn afstemming de komende tijd. Door de vragen, die gebaseerd zijn op de methode, komen op een heel spontane manier alle thema’s die je als team wilt onderzoeken aan bod, zonder dat je dat bewust beseft.”
Vzw Kompas is een organisatie voor volwassen personen met een beperking op het vlak van wonen, werken en vrije tijd. Bernard Verstichel was vanuit vzw Kompas als ortho-agoog verantwoordelijk voor de inhoudelijke ondersteuning van medewerkers binnen de residentiële setting voor personen met een ernstige gedrags- en emotionele problematiek. Vzw Kompas heeft bewust gekozen voor “de draad” als werkmethodiek om het model zo toegankelijk is. Volgens Bernard was het intervisiespel voor vzw Kompas een evidente keuze: “Het spel past in onze kijk op de rol van een ortho-agoog. Het is voor ons belangrijk dat men niet enkel ondersteunt in het hanteren van situaties maar ook dat hij de begeleiders coacht in de groei naar zelfstandigheid in het denken en handelen binnen een bepaald denkkader.”
Wanneer het spel regelmatig gebruikt wordt zal het denkkader van ‘de draad’ zich automatisch nestelen in de werkwijze van een team. Bernard gelooft dat op die manier ook een stap naar gekaderde zelfsturende teams gezet kan worden.
Een aantal keer heeft Bernard het intervisiespel “ontwarde draad” kunnen spelen met zijn team. Volgens hem is een belangrijke meerwaarde dat de focus van het spel ligt op dialoog. De deelnemers voeden elkaar met eigen ervaringen en inzichten en zijn actief betrokken. Het spel biedt bovendien mogelijkheden om een ruimere kijk te verwerven op een persoon of situatie, ruimer dan diagnostiek. Medewerkers worden uitgenodigd om te reflecteren en na te denken over de eigenheid van een persoon, een situatie of zichzelf waarbij zij feedback en aanvullingen krijgen van hun collega’s. Het team gaat uiteindelijk samen nadenken.
Meryem Buba is teamcoach en collega van Bernard bij vzw Kompas. Zij heeft het intervisie spel ook al een aantal keer gespeeld. Zij vond het vooral leuk om te zien dat collega’s verbinding maken met elkaar, ze leren op een leuke manier om de theorie toe te passen in de praktijk.
Vzw ONDO biedt mobiele ondersteuning aan volwassen personen met een beperking op gebied van wonen, ontmoeting en activiteiten en permanentie. Sophie Roose (inhoudelijk stafmedewerker) en Sandra Frederickx (ambulant begeleider) van vzw ONDO hebben positieve ervaringen met het spel. Volgens hen is het een hulpmiddel om met verschillende begeleiders in communicatie te treden rond de individuele verschillen in begeleidersstijlen bij één cliënt. Ze zeggen erover: “Je kunt zo aftoetsen bij elkaar hoe je iets aanpakt en zo leer je van elkaar. Het spelen van ontwarde draad gaat verder dan een cliëntbespreking. De focus ligt namelijk ook op je eigen handelen en dit geeft meer diepgang in de verdere begeleiding van de betreffende cliënt. We geven elkaar op een niet-bedreigende manier feedback. We helpen collega’s om antwoorden te geven op de vragen. Soms is het nodig om de vraag een paar keer te lezen, zodat de focus juist ligt. Het leuke van het intervisiespel is het samen doen en de interactie die ontstaat tussen collega’s.”
Katrijn Van Acker heeft niet alleen het intervisiespel ontwikkeld, ze is ook werkzaam in het speciaal onderwijs. Het intervisiespel blijkt een handige tool om de kennis over emotionele ontwikkeling en de SEO-R² in het onderwijs te verspreiden. Ze heeft veel positieve feedback gekregen van teamleiders en leerkrachten. Een van de scholen zegt over het spel: “je krijgt als team de kans om praktijksituaties met een helikopterview te bekijken. Door het spelen van het spel wordt bewuster van je eigen handelen en durf je hier als kritische vriend naar te kijken. Dit creëert dan weer openheid om het eens op een andere manier te proberen in interactie met de leerling. Zo kan het spel helpen om ook weer nieuwe openingen te vinden bij vastgelopen situaties. Leerkrachten kunnen nadien aan de slag met concrete handvatten en tips.”
FORTIOR organiseert in samenwerking met Gerrit Vignero een cursus waarin je het model en methode van De Draad tot in de puntjes leert kennen. Ga naar deze pagina voor meer informatie
Via deze website kun je het spel bestellen
Op deze website vind je meer informatie over en werkschema’s rond de draad