FORTIOR versterkt jouw kennis en kunde
Meer informatie
Let op! Beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Aantal keer bekeken: 3135 views
In 2021 verscheen het boek “Wiebelen en friemelen voor mensen met een verstandelijke beperking”. De auteurs Monique Thoonsen en Marijenne van der Gaag beschrijven in dit boek op toegankelijke wijze hoe zintuiglijke prikkelverwerking werkt en hoe deze verschilt bij mensen met een verstandelijke beperking. De auteurs geven professionals in de gehandicaptenzorg veel praktische handvaten voor de begeleiding van cliënten met prikkelverwerkingsproblemen. In deze blog geven we je alvast een inkijkje in het boek. Op basis van het boek organiseert FORTIOR trainingen over onder- en overprikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking.
De missie van de auteurs is om iedereen met een verstandelijke beperking een vol en rijk leven te laten beleven en de kwaliteit van leven te verhogen. Prikkelverwerking speelt daarbij een rol. Mensen, zeker mensen met een verstandelijke beperking, moeten op allerlei manieren heel veel prikkels ervaren om zich te kunnen ontwikkelen. Professionals in de gehandicaptenzorg nemen soms met de beste bedoelingen te snel dingen uit handen bij hun cliënten.
In het boek laten de auteurs zien hoe je de cliënt zoveel mogelijk regie geeft over zijn dagelijkse zintuigprikkels en waar de mogelijkheden liggen om hem te leren omgaan met en genieten van prikkels. Het is belangrijk dat een cliënt niet te veel prikkels krijgt, maar ook niet te weinig. Zo kan een persoon met een verstandelijke beperking een betekenisvol en zinvol leven leiden. Dit kan helpen om probleemgedrag te voorkomen
Alle mensen zoeken (onbewust) naar een balans in hun lichaam. Dit zorgt ervoor dat je taken adequaat kunt uitvoeren. Het zoeken naar een optimale alertheid, veiligheid en uitdaging heet zelfregulatie. Wiebel- en friemelgedrag speelt een rol bij deze zelfregulatie. In het boek leggen de auteurs uit hoe dat precies in zijn werk gaat. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen zich vaak niet (helemaal) zelf reguleren; hiervoor hebben ze hun omgeving nodig. Het is belangrijk om te zorgen voor een omgeving waarin de cliënt zich prettig voelt en waarin hij tot zijn recht komt.
De auteurs nodigen je uit om door de ZIP-bril te kijken. (ZIP is een afkorting voor Zintuiglijke Prikkelverwerking.) Dat is een bril waarmee je naar gedrag kijkt met in je achterhoofd zintuiglijke prikkelverwerking als oorzaak. Zo zou je met de ZIP-bril op de verschillende typen prikkelverwerking kunnen herkennen.
Ieder mens verwerkt prikkels op een andere manier. In het boek worden vijf typen van prikkelverwerking beschreven: neutraal, onderprikkeld en actief, onderprikkeld en passief, overprikkeld en actief en overprikkeld en passief. Jouw type is je algemene “status quo”. Aan de hand van iemands gedrag kun je meestal de verschillende typen prikkelverwerking herkennen.
Het is belangrijk om van je cliënten te weten welk type prikkelverwerking zij hebben. Als een cliënt neutraal is, dan is er waarschijnlijk ook geen prikkelverwerkingsprobleem. Pas als zintuiglijke prikkels problemen veroorzaken (zoals bij onder- en overprikkeling), ga je bekijken wat je er aan kunt doen.
Het is ook voor jouw als begeleider of familielid van een persoon met een verstandelijke beperking te weten wat je eigen type prikkelverwerking is. Als jij bijvoorbeeld veel prikkels nodig hebt om alert te blijven, dan kan jouw overprikkelde cliënt daar last van hebben. Als jouw manier van prikkelverwerking matcht met die van je cliënt, zal het contact beter verlopen. Al je zowel begrip hebt voor de zintuiglijke prikkelverwerking van jezelf als die van je cliënten dan kun je daar rekening mee houden.
In het boek staan veel visualisaties, modellen en schema’s die je kunnen helpen om met de ZIP-bril naar gedrag te kijken. Veel van deze visualisaties kun je ook downloaden via de website 7zinuigen.nl.
Een voorbeeld van een hulpmiddel is de ZIP-kijkwijzer. Als je met behulp van de ZIP-bril het type prikkelverwerking bij je cliënt hebt vastgesteld, ga je overwegen of er een strategie nodig is. De ZIP-kijkwijzer helpt hierbij. De kijkwijzer kun je hier downloaden
FORTIOR organiseert in samenwerking met Monique Thoonsen de studiedag “Overprikkeling en onderprikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking: diagnostiek en interventies“ In deze studiedag leer je met de ZIP-bril kijken naar gedrag. Daarnaast is er ruimt aandacht voor strategieën waarmee je jouw cliënten beter kunt ondersteunen.
Schrijf je hier in voor de studiedag
Het boek wiebelen en friemelen voor mensen met een verstandelijke beperking kun je hier bestellen
