Aantal keer bekeken: 3316 views
In de zorg voor kinderen en volwassenen met een beperking is het professioneel taalgebruik sinds een aantal jaren verrijkt met het begrippenpaar kunnen en aankunnen. Jolanda Vonk en Amieke Hosmar bijvoorbeeld gebruiken dit in hun boek Emotionele Ontwikkeling bij mensen met een beperking. Voor zover ik kan nagaan is dit begrip geïntroduceerd door Jacques Heijkoop met de introductie van het functioneringsprofiel.
Het functioneringsprofiel is een van de vijf instrumenten die Jacques Heijkoop ontwikkeld heeft voor ouders en beroepskrachten om, zoals hij op zijn website schrijft, “zich meer bewust te worden van het “wie” van de cliënt tegen de achtergrond van het “wat” van zijn handicap of stoornis”. Op deze manier kan men nieuwe, betere ingangen zoeken voor contact, relatie en communicatie.
In het functioneringsprofiel kan de ouder of beroepskracht duidelijk waarneembare vaardigheden zoals sociale redzaamheid, presentatie en verbale vaardigheden vergelijken met minder zichtbare of herkenbare kanten van de zoon, dochter of cliënt zoals sociale, emotionele en persoonlijkheidsontwikkeling. Op deze manier kan de ouder of beroepskracht zich bewust worden van wat iemand kan gezien zijn vaardigheden en wat hij sociaal-emotioneel aankan en op welk punt zij hun dochter, zoon, cliënt over- of ondervragen. Vaak komt het overvragen van het sociaal-emotionele niveau voor, omdat ouders of begeleiders zich laten leiden door hoe iemand zich presenteert en door wat hij of zij aan vaardigheden laat zien.
Bijvoorbeeld een meisje van 21 jaar, met een zwakbegaafd verstandelijk niveau, heeft een Wajonguitkering en werk. Zij doet werk goed en krijgt daarom steeds meer werkzaamheden, soms ook met een grotere verantwoordelijkheid. Thuis geeft ze steeds meer problemen: trekt zich terug op haar kamer, is somber, gaat te laat naar bed, is niet meer bereikbaar voor ouders. Wat blijkt: de werkleiding kijkt uitsluitend naar de werkprestaties van de jongedame, maar ziet niet, dat ze het emotioneel niet aankan. De werkleiding verwacht te veel van haar en overvraagt haar behoorlijk.
Naar mijn idee is het functioneringsprofiel en het model dat daar achter zit, een heel essentieel en onmisbaar onderdeel van de zorgverlening geworden. Om een indruk te krijgen van iemands sociaal-emotionele niveau (het “aankunnen” dus) kan de SEO (Schatting Emotionele Ontwikkeling van professor dr. Anton Došen) zeer zinvol zijn.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod
Meer informatie over de methode Heijkoop en de instrumenten die Heijkoop ontwikkeld heeft vind u op de website van Jacques Heijkoop.