Aantal keer bekeken: 1230 views
Op de eerste dagen van het nieuwe jaar logeerden onze twee oudste kleinkinderen bij ons. Ze zijn 3 en 4 jaar en kunnen heerlijk spelen. Meestal doen ze dat samen. En wat daarbij op valt, is dat ze voortdurend tegen elkaar praten en dat hun communicatie samen hangt met het manipuleren van spelmateriaal of het organiseren van spelhandelingen. Nu is dit niets bijzonders. Veel kinderen doen dat zo. Maar ik vond het wel boeiend om te zien hoe deze twee hun sociale vaardigheden gebruiken tijdens hun spel.
Die belangstelling wordt gevoed door mijn betrokkenheid bij het Maatjesproject van het OPD Int Corenvelt in Veghel. Dat project gaat over het leren van sociale vaardigheden door kinderen met een ontwikkelingsbeperking. De kinderen krijgen de gelegenheid sociaal vaardiger te worden door samen te spelen met hun maatjes, kinderen die zich op een normale manier ontwikkeld hebben. De verwachting was dat het samen brengen van de kinderen in een spelsituatie de kinderen met een ontwikkelingsbeperking zou helpen hun sociale vaardigheden flink te vergroten. Dat effect kon in diverse onderzoeken helaas niet duidelijk aangetoond worden. Wat de onderzoeksters en begeleidsters wel zagen, was, dat het contact tussen de kinderen verbeterde, meer ontspannen werd en dat ze meer naar elkaar toe gingen. Dit is op zich al een heel belangrijk effect, want van elkaar leren begint met open staan voor elkaar. En dat maakt dat ze belangstelling hebben voor elkaar en aandacht kunnen geven aan wat de ander doet. Deze gerichtheid op het andere kind is weer een voorwaarde voor communicatie.
In meer wetenschappelijke termen spreken we over “joint attention”, gezamenlijke aandacht van een kind met een andere persoon gericht op een voorwerp of gebeurtenis. En dat is wat we bij onze twee kleinkinderen zagen, toen ze bij ons aan het spelen waren. Natuurlijk deelden ze al heel lang hun aandacht, want die vaardigheid hebben ze al sinds ze een jaar oud zijn.
Omdat ze met elkaar kunnen praten, kunnen ze elkaar dingen vertellen (“Dit zijn allemaal bazen”), vragen (“Heb jij de groene?”; “Mag ik die?”), aanwijzingen geven (“Dit groepje is van jou”). En ook spreken alsof ze een ridder zijn. Conflicten oplossen is meestal nog te moeilijk, zeker als ze moe zijn of honger hebben. Wat ik heel grappig en erg leuk vond om te horen was mijne en joune. Ik hoorde dit heel vaak van de oudste van de twee. Mijne en joune drukt de wederkerigheid uit, een voorwaarde voor gezamenlijke aandacht. Vandaar dat ik mijn en joune als titel heb gebruikt. Zonder wederkerigheid en de behoefte elkaar bij je acties te betrekken is gezamenlijk aandacht niet goed mogelijk.
Wat mij op viel, was de coördinatie van handelingen die bij gezamenlijke aandacht hoort, zoals bij het onder de bank door laten rollen van speelgoed. Voor de twee kinderen is dit allemaal niets bijzonders. Die spelen gewoon de hele dag door omdat ze dat leuk vinden. Plezier in het spelen is de motor van hun doen en van hun ontwikkeling. Mooi om te zien en mee te maken.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod