Aantal keer bekeken: 2629 views
FORTIOR heeft al meerdere keren aandacht besteedt aan sensorische informatieverwerking (S.I.) bij mensen met autisme of een verstandelijke beperking omdat het zo’n ontzettend belangrijk thema is. Mensen die problemen hebben in hun sensorische informatieverwerking beleven de wereld anders en laten soms bijzonder gedrag zien. Dit gedrag wordt niet altijd begrepen. Hierdoor wordt dan ook niet altijd gekozen voor de juiste behandeling of begeleidingsstijl. FORTIOR vroeg aan Iksimij (een vrouw met klassiek autisme) om te verwoorden waarom het zo belangrijk is voor professionals in de zorg om kennis de hebben van S.I.
“Sta jij, als professional die werkt met mensen met autisme en/of verstandelijke beperking, wel een stil bij hoe zintuigen werken? Of ga je er klakkeloos van uit dat zij hetzelfde ervaren als jij? Ik was 29 toen ik bij een S.I.-therapeute pas echt tot de ontdekking kwam hoe anders en afwijkend mijn zintuigen registreren. Het had mij een hoop gescheeld als professionals hadden geweten dat het bij mij zo afwijkend is en hoe ze daar mee om hadden kunnen gaan.
Elk stukje informatie, in welke vorm dan ook, dat je brein binnenkomt wordt daar verwerkt. Je brein besluit razendsnel of het er op moet reageren en zo ja op welke manier. Dat proces noem je sensorische informatieverwerking.
Bij mensen die problemen hebben met de sensorische informatieverwerking werken de zintuigen wel op dezelfde manier als bij “normale” mensen alleen het brein registreert de informatie anders. Als voorbeeld bij mezelf: mijn tastzintuig werkt op juiste manier. Echter mijn brein registreert een aanraking van iets of iemand als pijn. Dit is slechts 1 voorbeeld. Ik zou er legio kunnen bedenken. Voor mij geldt ook nog dat al mijn 7 zintuigen anders registreren en dat autisme een bijkomende complicerende factor is (S.I.-problematiek komt ook voor bij mensen zonder autisme en/of verstandelijke beperking). Mijn brein filtert geen prikkels dus ik krijg ook nog eens alles binnen.
Op het moment dat professionals er van uit gaan dat mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme hun zintuigelijk input hetzelfde ervaren als zij ontstaan er diverse problemen. Immers, de perceptie van een zintuigelijke prikkel kan volkomen anders of tegengesteld zijn aan die van de professional. Met een andere reactie tot gevolg. Normaal gesproken hebben volwassenen geen angst voor onweer. Als je bij mij niet weet dat ik in paniek raak van onweer (geluid en de flitsen zijn het probleem) en je verwacht dus eenzelfde soort reactie als bij jezelf en ik reageer met angst en verbale agressie dan levert dat van beide kanten onbegrip op. Ik snap niet dat iemand niet doorheeft dat mijn angst en paniek echt zijn en de ander begrijpt niet waarom ik zoveel problemen heb met wat onweer.
S.I.-problemen kunnen ook gedragsproblemen, automutilatie en een slecht zelfbeeld tot gevolg hebben. Immers als jij bijvoorbeeld moeite hebt met veters strikken omdat je de veters niet goed voelt en al jouw klasgenoten kunnen dat al lang dan voel je je als snel dom en stom. Wat dan verergerd kan worden door pestgedrag van klasgenoten omdat jij dat nog niet kan.
Niet weten dat iemand zintuigelijke informatie anders ervaart kan ook overvraging opleveren. Het onaangenaam ervaren van een prikkel kan bijvoorbeeld vermijdingsgedrag opleveren. Dat vermijdingsgedrag kan eenvoudig geïnterpreteerd worden als niet willen. Onderuitgezakt zitten in de klas kan gezien worden als desinteresse terwijl de eigenlijk oorzaak een slecht lichaamsbesef is. Zomaar twee voorbeelden. Als mensen je dan gaan dwingen de prikkel toch te ondergaan of je constant op je kop geven en zeggen dat je recht moet gaan zitten dan draagt dat niet bij aan een prettig gevoel of een goed zelfbeeld.
Besef hebben van de zintuigelijke belevingswereld van je cliënt of leerling is dus niet bepaald een overbodige luxe. Eerder een noodzaak. Vaak kun je met eenvoudige middelen al (grote) verbeteringen bereiken. Daarbij draagt het bij aan begrip voor de belevingswereld en de reacties op zintuigelijke prikkels van de ander. En je kunt op die manier ook het zelfbeeld en de eigenwaarde van de andere positief stimuleren.
Voor degene met S.I.-problemen betekent hulp hiervoor krijgen, begrepen worden, gezien en gehoord worden hier een wereld van verschil. Het maakt je (mijn) leven leefbaarder en prettiger.
Zowel de professional/omgeving als de cliënt/leerling is er dus bij gebaat als je weet hoe zijn of haar zintuigelijke belevingswereld in elkaar steekt. “
Deze blog is geschreven door Iksimij
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod