Aantal keer bekeken: 1384 views
Op 27 januari 2012 was er in Utrecht de studiedag Bouwstenen voor een vertrouwensrelatie. Deze studiedag is georganiseerd door FORTIOR in samenwerking met Bartiméus. Op deze pagina krijg je een korte indruk van wat Paula Sterkenburg tijdens de studiedag heeft verteld.
Kinderen met een (ernstige) verstandelijke of meervoudige beperking hebben een hoger risico op een hechtingsstoornis. Dit komt omdat deze kinderen anders reageren dan kinderen zonder beperking. Ouders (en verzorgers) kunnen het gedrag van hun kind daarom verkeerd interpreteren. Ze denken bijvoorbeeld dat hun kind geen contact wil (terwijl dat niet zo is). Ook kunnen ouders het (psychisch) moeilijk hebben met het feit dat hun kind een beperking heeft. Daarnaast is er veel zorg te regelen en worden ouders hierdoor volledig in beslag genomen.
Door al deze omstandigheden kan het voorkomen dat ouders niet de veilige haven kunnen bieden die hun kind nodig heeft. Het kind met een (ernstige) verstandelijke beperking kan zo een hechtingsstoornis ontwikkelen.
Een kind of volwassene met een hechtingsstoornis kent een aanhoudende toestand van stress en hulpeloosheid. Als dit door ouders en begeleiders niet wordt onderkend, dan kunnen (ernstige) lichamelijke en emotionele klachten ontstaan. Bovendien is de kwaliteit van leven voor deze mensen niet goed.
Alle mensen hebben relaties (met belangrijke anderen) nodig. In een stressvolle situatie helpt een goede vertrouwensrelatie je om met angst en stress om te gaan. Dit geldt ook voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking. Daarom is het belangrijk om aan de vertrouwensrelatie te werken bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking en hechtingsstoornis.
Een gehechtheidsrelatie heeft een belangrijke functie, het kind kan vanuit een veilige basis de wereld gaan verkennen. Een kind dat in de stress zit gaat er niet op uit om zijn omgeving te ontdekken. Het kind krijgt zo minder mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Dit geldt voor volwassenen en kinderen met ernstige verstandelijke beperking (en een hechtingsstoornis): ze zijn voortdurend in gestrest en gaan er niet op uit om hun omgeving te ontdekken.
Als een kind in de stress raakt omdat schrikt dan is het belangrijk dat het bij een gehechtheidsfiguur troost en veiligheid kan vinden. Het is echter wel belangrijk dat de verzorger of begeleider het kind vervolgens weer stimuleert om dingen te gaan ondernemen.
Dit geldt ook voor kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking. Het is belangrijk om even aandacht te besteden aan de emoties als de persoon van streek is. (Het is overigens ook belangrijk om fijne emoties te delen.) Nadat er even aandacht is besteed aan de emotie, is het belangrijk om de persoon weer te stimuleren om iets te gaan ondernemen.
Besteed altijd kort aandacht aan de emotie van de cliënt, ook al lijkt de reactie op een gebeurtenis overtrokken. De cliënt ervaart de gebeurtenis namelijk echt zo.
De “cirkel van veiligheid” is een model waarin het bovenstaande is weergegeven.
Bouwen aan een vertrouwensrelatie
Bij het opbouwen van een vertrouwensrelatie is het vooral heel belangrijk om tijd te maken voor de cliënt en je aandacht volledig te richten op de persoon. Het is belangrijk dat de cliënt zich veilig voelt en het idee heeft dat hij bij je terecht kan. Het bouwen aan een (vertrouwens)relatie begint met:
• Het spiegelen van het gedrag van de persoon met een ernstige verstandelijke beperking
• Bewust en adequaat reageren op de signalen van de cliënt
• Het bieden van mogelijkheden voor beurtwisseling
De technieken lijken zo eenvoudig dat ze in de zorg weinig worden toegepast bij mensen met een ernstige verstandelijke of meervoudige beperking. Paula heeft deze en nog veel meer tips opgeschreven in een boekje “vertrouwensrelatie voor ontwikkeling”, dat bij Bartimeus te bestellen is.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod