Aantal keer bekeken: 2804 views
Het ligt voor de hand om iemand feedback(of kritiek) te geven als er iets “verkeerd” gaat. Helaas wordt vaak vergeten om een compliment te geven als iemand iets goed doet. Dat is jammer want met complimenten kun je veel bereiken in de zorg voor mensen met een (lichte) verstandelijke beperking. Het geven van complimenten is dus een belangrijke vaardigheid voor professionals in de gehandicaptenzorg. In deze blog lees je meer over de voordelen van complimenten en hoe je complimenten kunt geven.
Complimenten vervullen een belangrijke rol bij het leren van vaardigheden en gedrag. De persoon leert welk gedrag wel effectief of gewenst is. De cliënt wordt zo gestimuleerd in zijn ontwikkeling. Met complimenten schep je een ontspannen, positieve sfeer. Het verstevigt de band tussen zorgverlener en cliënt. Door het geven van complimenten laat je zien dat je bij iemand betrokken bent en dat je aandacht hebt voor de ander.
Er zit echter ook een valkuil in het geven van complimenten. Het gevaar is namelijk dat de nadruk sterk komt te liggen op de prestatie, op het doen en minder op de bedoeling van de cliënt. Zo kan een cliënt iets doen om aandacht te krijgen, om gezien te worden. In dit geval is een compliment niet direct de juiste reactie, maar wel bijvoorbeeld wel het benoemen van het gevoel (“Ik kan zien, dat je het leuk vindt” of “gezellig, hè”). Op deze manier ervaart de cliënt dat hij kan communiceren en dat communicatie hem iets oplevert. Het uiteindelijke doel is, dat de cliënt zijn eigenwaarde (her)vindt, zelfvertrouwen krijgt en zich ontwikkelt tot een harmonieus persoon.
Complimenten geven is positief. Het is echter wel belangrijk dat complimenten op een goede manier worden gegeven. Een slecht compliment is ongeloofwaardig en je bereikt hiermee eerder het tegenovergestelde effect. Hieronder lees je enkele tips voor het maken van complimenten.
Een compliment werkt alleen als het oprecht is. Het is niet verstandig om complimenten te geven als je niet meent wat je zegt. Zo gaf een sportleraar steeds een compliment aan een leerling die niet goed was in sporten. Al ging het nog zo slecht, na afloop van elke les zei de leraar “het ging goed vandaag”. Omdat de leerling wel wist dat het niet goed was gegaan, voelde ze zich niet serieus genomen. Ze ging er niet beter door presteren.
Een compliment komt niet over als je het in tweede instantie ontkracht met een “maar…”. Zeg bijvoorbeeld niet: “Wat goed dat je de afwas gedaan hebt, maar je hebt alleen het fornuis niet schoongemaakt. ”
Een compliment kan een negatief effect hebben als het gegeven wordt voor een heel simpel klusje. Het kan zijn dat iemand dan juist aan zichzelf gaat twijfelen. Ook als je te vaak complimenten geeft, kan het zijn dat de ander je niet meer serieus neemt. Daarom is het verstandig om een keuze te maken in de complimenten die je geeft. Als je de cliënt bijvoorbeeld meer zelfvertrouwen wilt geven, dan kun je complimenten geven over eigenschappen die de cliënt zelf belangrijk vindt. Als je gedrag wilt veranderen dan kun je complimenten geven over het gedrag dat je wilt stimuleren.
Het risico van complimenten is dat het faalangst kan veroorzaken omdat je een verwachting schept. Als je steeds complimenten geeft over prestaties op school of op het werk dan kan dit een druk op de persoon leggen om steeds opnieuw te presteren. Je kunt er daarom voor kiezen om vooral complimenten te geven over de inzet van de persoon in plaats van het eindresultaat. Je zegt bijvoorbeeld; “Je hebt hard gewerkt!” of “Dat heb je goed aangepakt!”
Complimenten werken beter als je varieert, anders worden ze voorspelbaar. Er bestaan verschillende soorten complimenten die je kunt inzetten. Het meest bekend is het “directe compliment”. Je geeft direct commentaar op wat iemand gemaakt, gedaan of gezegd heeft. Bijvoorbeeld “Je hebt Jan geholpen met glas wegbrengen. Dat is prima.”
Je kunt ook een “indirect compliment” geven. Dit doe je door een vraag te stellen. Bijvoorbeeld: “Hoe is je dat nu weer gelukt?”
Een andere vorm is de “positieve roddel”. Hierbij spreek je in het openbaar en in het bijzijn van je cliënt over zijn/haar positieve eigenschappen.
Ook kun je iemand een “via-via compliment” geven. Je zegt dan dat je van iemand anders iets positiefs hebt gehoord over je cliënt. Bijvoorbeeld: “Ik hoorde van Bert dat je zo lekker hebt gekookt gisteren.”
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod