Aantal keer bekeken: 1286 views
Lichaamstaal is een universele taal die wordt waargenomen bij alle bevolkingsgroepen. Als mensen hun lichaamstaal op elkaar afstemmen zorgt dit voor een prettig contact. Dit proces gaat meestal vanzelf zonder dat mensen zich hier bewust van zijn. Lichaamstaal kan ook bewust worden ingezet om mensen met een ontwikkelingsbeperking te stimuleren in hun ontwikkeling.
Het begrip lichaamstaal heeft verschillende betekenissen. Bij de lichaamstaal die in deze blog wordt bedoeld gaat het om bijvoorbeeld het ritme waarop mensen bewegen, hun lichaamshouding of de toon waarop ze praten.
Een voorbeeld van lichaamstaal is een groep mensen die gelijktijdig op een druk perron naar een binnenkomende trein loopt. Ondanks dat het op het perron druk en onoverzichtelijk is, loopt niemand tegen elkaar aan. De mensen op het perron stemmen hun bewegingen en tempo op elkaar af. In de meeste gevallen doen ze dit zonder er over na te denken. Het afstemmen van lichaamstaal zorgt ervoor dat mensen zich prettig bij elkaar voelen. Ook bevordert het de samenwerking.
Lichaamstaal is dé taal in de eerste levensfasen van een kind totdat het verbale taal leert gebruiken. Al kort na de geboorte stemt een baby zijn bewegingen af op bijvoorbeeld het ritme waarmee zijn of haar ouder spreekt. Door dit mechanisme bouwen ouder en kind een positief affect met elkaar op. Jonge kinderen zijn in staat om de gemoedstoestand van hun vader of moeder af te lezen aan het stemgebruik, beweging en ademhaling en ze reageren hier vervolgens op. Een kind kan aan de hand van de gemoedstoestand van de ouder inschatten of er gevaar dreigt of niet.
Voor het ontstaan van een veilige hechtingsrelatie zijn de reacties van de ouders op het kind van grote invloed. Zo is het belangrijk dat de ouders “sensitief en responsief” reageren op de signalen van hun kind. Omdat lichaamstaal een belangrijke rol speelt bij het uitwisselen van emoties, is het een vorm van sensitief en responsief gedrag. Als de glimlach van een kind wordt beantwoorden of als wordt ingegaan op een vragende beweging, dan voelt het kind zich gehoord en erkend in zijn bestaan. Het kind kan dan vertrouwen in anderen en vertrouwen in zichzelf ontwikkelen. Dit is de basis voor een gezonde ontwikkeling van ieder mens.
Lichaamstaal kan een aanknopingspunt bieden voor het behandelen van hechtingsproblematiek. Net als in een veilige ouder-kind relatie kan de therapeut in de therapie aansluiten op bewegingen, houding en ritme van de cliënt. Het afstemmen van lichaamstaal kan helpen de hechtingsstijl van de cliënt op latere leeftijd te veranderen.
Mensen met een ontwikkelingsbeperking – zoals een verstandelijke beperking of autisme – kunnen vaak minder goed overweg met gesproken taal. Ook zijn ze vaak minder goed in het afstemmen van hun eigen lichaamstaal op die van een ander. Dit kan er voor zorgen dat het contact tussen een cliënt en hulpverlener niet lekker loopt. Het bewust inzetten van lichaamstaal in een therapiesessie of begeleidingssituatie kan een opening bieden voor het ontstaan van goed contact. Een goede relatie is noodzakelijk voor effect in de behandeling of ondersteuning.
Emerging Body Language (EBL) is een methode die bewust gebruik maakt van lichaamstaal. Het afstemmen van je eigen lichaamstaal op dat van de ander, wordt in de EBL “Meebewegen” genoemd. Therapeuten – die Emerging Body Language gebruiken in hun therapie – zetten lichaamstaal niet alleen in om een veilig contact tot stand te brengen maar ook om van elkaar te leren. Therapeuten kunnen begrip krijgen voor de (belevings)wereld van de cliënt als ze zich afstemmen op zijn of haar lichaamstaal. Als de therapeut op een bepaald moment ook “iets” van zijn eigen lichaamstaal inzet (door juist even niet mee te bewegen), kan de cliënt ook van de therapeut leren.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod
Bronnen:
Broek van den, C. Lichaamstaal en emotionele ontwikkeling
https://www.fortior.info/blog/entry/lichaamstaal-en-emotionele-ontwikkeling
Clappers, S. (2014). Het effect van het vergroten van synchronie op de cliënt-therapeut relatie.
(scriptie: blz 3 t/m 8) www.annabosman.eu