Aantal keer bekeken: 4537 views
Het ontwikkelingsdynamisch model van Anton Došen wordt in Nederland en België veel gebruikt. Veel professionals hebben namelijk de ervaring dat het model hen in staat stelt cliënten beter te begrijpen en daardoor beter te ondersteunen en zo nodig behandelen. Voor het realiseren van de gewenste ondersteuning en behandeling is de vraag interessant of je met bestaande methoden, die niet specifiek voor emotionele ontwikkeling zijn ontworpen, toch de emotionele ontwikkeling van cliënten met een verstandelijke beperking zou kunnen ondersteunen of behandelen. Volgens Ad van den Broek kan dat.
Er zijn in de loop van de tijd heel veel methoden ontwikkeld. Het Handboek verstandelijke beperkingen 24 succesvolle methoden bevat er 24. En er zijn er nog meer. Het zou fijn zijn, als een aantal van die methoden ook ingezet kunnen worden voor de methodische ondersteuning van emotionele ontwikkeling of van elementen daarvan.
Een geschikte methode zou moeten voldoen aan twee basale kenmerken:
Basale emotionele behoeften
Anton Došen heeft in zijn model meerdere basale emotionele behoeften beschreven. De behoeften in elke fase verschilt. Als duidelijk is welke emotionele behoefte een cliënt heeft dan kunnen de ondersteuners zich hier op afstemmen. Dit draagt bij aan een gezonde psychosociale ontwikkeling.
Ook wordt het belang van plezier door Anton Došen benadrukt. Plezier draagt bij aan motivatie en kan zo het leerproces stimuleren. Daarnaast zorgt plezier voor ontspanning en kan het een goed tegenwicht zijn voor de negatieve emoties (ervaringen) die mensen met een verstandelijke beperking vaak in hun leven hebben gehad. In de zorg wordt over het algemeen veel te weinig aandacht besteed aan het hebben van plezier. Zeker als er sprake is van ernstig probleemgedrag, is de ondersteuning vaak gericht op het beheersen van gedrag.
In elke ontwikkelingsfase kan iemand plezier hebben. Het emotionele ontwikkelingsniveau is wel mede bepalend voor de dingen waaraan iemand plezier aan beleeft. Zo hangt in de adaptatiefase (de eerste fase in het psychodynamisch model van Došen) plezier samen met aangename sensorische en motorische stimulatie.
Het belang van een goede relatie
Een goede relatie tussen de cliënt en zijn begeleiders wordt door veel auteurs gezien als een fundamentele factor in de ondersteuning. Zo toont Anton Došen onder andere aan in zijn ontwikkelingsdynamische relatietherapie dat een vertrouwensrelatie de emotionele groei van kinderen faciliteert. En ook Paula Sterkenburg laat dat zien in haar onderzoek naar het effect van de therapeut in de behandeling van Roy. Een goede relatie tussen cliënt en ondersteuner of behandelaar schept kansen voor groei en ontwikkeling van de cliënt.
De onderstaande tabel geeft voor fase 1 (de adaptatiefase) een aantal mogelijkheden weer waarmee ten aanzien van een bepaalde basale emotionele behoefte methodische ondersteuning geboden kan worden.
Dit artikel is gebaseerd op hoofdstuk 10 van het handboek “Emotionele ontwikkeling & verstandelijke beperking”: Emotionele ontwikkeling en methodische ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. In het handboek belichten diverse auteurs verschillende aspecten van emotionele ontwikkeling.
Lees hier meer over het handboek “emotionele ontwikkeling & verstandelijke beperking” >>
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod