Aantal keer bekeken: 681 views
De manier waarop de professional aanwezig is in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, is zeker zo belangrijk als de methoden of interventies die worden toegepast. Bianca Vugts is bekend van de boeken “werken met ontwikkelingsleeftijden” en “werken met ervaringsordening”. Enkele weken geleden verscheen haar boek “werken met jezelf”. In dit boek staan een aantal handvatten beschreven die zorgprofessionals kunnen helpen het contact met hun cliënt te verbeteren door zichzelf bewust in te brengen. FORTIOR maakte een korte samenvatting van het boek.
Bianca Vugts maakt onderscheid tussen DOEN en ZIJN. In de zorg is men geneigd vooral veel te DOEN en er is minder aandacht voor het ZIJN. Het DOEN gaat bijvoorbeeld over “wat” professionals doen, het handelen, feitelijk niveau, protocollen en plannen uitvoeren. Het ZIJN gaat over “hoe” je dingen doet, het voelen, het betrekkingsniveau, de beleving en de hoedanigheid van waaruit je plannen uitvoert.
Er kan niet gesteld worden dat het een beter is dan het ander. Bianca Vugts zegt dat DOEN en ZIJN twee kanten van de zelfde medaille zijn. Het zijn als het ware twee gelijkwaardige benen, gemaakt om samen te werken. Er bestaat geen optimale balans maar idealiter wisselt de focus regelmatig.
In het boek wordt niet ingegaan op het DOEN. Het ZIJN wordt verder uitgewerkt.
Waarom is het eigenlijk belangrijk om aandacht te besteden aan het ZIJN? Bianca geeft aan, dat zowel de cliënt als de professional gebaat is met die focus op ZIJN. Door haar hele boek heen noemt Bianca hier een aantal argumenten voor, waaronder de volgende:
Coregulatie
Als zorgprofessionals uit balans zijn, dan kunnen ze hun cliënten minder goed helpen om zichzelf te reguleren. Kwetsbare mensen met een verstandelijke beperking hebben minder mogelijkheden om zichzelf te reguleren en zijn hiervoor afhankelijk van anderen. Hoe meer zorgprofessionals zelf in balans zijn, hoe beter ze instaat zijn af te stemmen op datgene wat de cliënt nodig heeft.
Proactieve keuzes
Als professionals in staat zijn om de aandacht te verdelen tussen binnen (jezelf) en buiten (de cliënt) dan zijn ze beter in staat om proactieve keuzes te maken in hun reacties. Ze schieten minder snel in hun vaste patronen. Als mensen bewust waarnemen wat er gaande is in hun lichaam, wat ze voelen en wat ze denken, dan worde ze minder meegesleept door emoties en gedachten.
Ruimte voor ontwikkeling en leren
Als mensen onder stress staan, dan blijven ze hardnekkig doen wat ze al deden. Ze zijn minder in staat zich te richten op nieuwe manieren van denken en doen. Als er minder stress wordt ervaren, dan ontstaan er nieuwe ingangen voor ontwikkeling en leren.
Werkplezier
Als de nadruk te veel ligt op het DOEN, dan is de aandacht langdurig naar buiten gericht en raken mensen uitgeput. Het werken gaat op de automatische piloot. De bezieling gaat eruit. Als je de focus terug kunt leggen bij jezelf, dan wordt het werk veel leuker. Dit hoeft niet te betekenen, dat het werken met jezelf meteen perfect hoeft te gaan. Leg de lat niet meteen te hoog.
Het boek van Bianca Vugts is een handreiking om jezelf bewust in het spel te brengen in het contact met een cliënt. Het heeft niet tot doel om alle stress en negatieve emoties op het werk uit bannen. Er zullen spannende situaties ontstaan in het werken met mensen met een verstandelijke beperking. Deze spannende momenten kunnen ook weer een ingang zijn voor ontwikkeling en leren. In het boek staan vele toegankelijke manieren waarop je met jezelf kunt werken. Hieronder worden een paar voorbeelden genoemd:
Ervaringsordening
Het is belangrijk voor professionals om zich bewust te zijn van wat ze zelf nodig hebben om in balans te blijven. Bianca Vugts beschrijf in haar boek dat het kader van de Ervaringsordening (ontwikkeld door Dorothea Timmers-Huigens) niet alleen interessant is voor het afstemmen op de behoefte van mensen met een verstandelijke beperking. Het biedt ook de mogelijkheid om methodisch te kijken naar wat begeleiders nodig hebben. Lees hier meer over ervaringsordening>>
Hartcoherentie
Hartcoherentie is een belangrijke indicator voor het emotioneel welzijn en veerkracht. De belangrijkste sleutel voor het beïnvloeden van de hartcoherentie is de ademhaling. Door training kunnen mensen hun hartcoherentie cultiveren. Het is geen ontspanningsoefening, maar een manier om op de juiste spanning te komen. Lees hier meer over Hartcoherentie>>
Oplossingsgericht werken
Als een cliënt alleen wordt bekeken vanuit zijn probleem, tekortkomingen of mislukkingen, dan nemen bij de cliënt en het team de negatieve emoties alleen maar toe. In het oplossingsgericht werken staat niet de pathologie van de cliënt centraal, maar zijn of haar mogelijkheden. Lees meer over oplossingsgericht werken>>
Het nieuwe boek van Bianca Vugts staat niet op zichzelf. Ook een onderzoeksgroep aan de Hogeschool Gent deed onderzoek naar de ondersteuning van begeleiders en teams in de gehandicaptenzorg. Volgens deze onderzoeksgroep is het belangrijk om teams te ondersteunen in het omgaan met hun eigen noden zodat ze zich goed genoeg kunnen afstemmen op hun cliënten. Coaching on the job blijkt een zeer effectieve manier om teams te versterken.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod
De inhoud van deze blog is grotendeels gebaseerd op het boek “Werken met Jezelf. Over je belangrijkste instrument in de zorg” van Bianca Vugts. Bestel dit boek hier>>