Als cliënten met een verstandelijke beperking (ernstig) probleemgedrag laten zien, dan kan het voorkomen, dat professionals in een tunnelmodel belanden. Professionals merken enkel nog op wat fout loopt. De impact van het probleemgedrag is zo groot dat de persoon achter het probleemgedrag niet meer wordt gezien. In die situatie bestaat het risico, dat er vooral wordt ingezet op begrenzen, allerlei vrijheidsbeperkende maatregelen en medicatie. De methode de draad biedt een aantal concrete handvatten om (anders) naar probleemgedrag van cliënten met een verstandelijke beperking te kijken.
De draad is een methode die werd ontwikkeld door Gerrit Vignero. Volgens Gerrit zijn de ontwikkelingspsychologie en -pedagogie belangrijk om antwoorden te vinden voor zowel eenvoudige als complexe ondersteuningsvragen. In de draad wordt de ontwikkelingspsychologie vertaald in eenvoudige bruikbare woorden voor ouders en professionals.
De methode maakt een indeling van de (emotionele) ontwikkeling in een aantal stappen, vrij vertaald in typen draden. Die zijn een metafoor voor hechting en voor de verbinding die tussen mensen groeit door de verschillende ontwikkelingsstappen heen. Het gaat dus niet alleen om de ontwikkelingsfasen van de cliënt, maar ook om de verbondenheid van de cliënt met zijn zorgfiguren.
Het model van de draad kan professionals houvast bieden bij het vinden van afstemming op hun cliënt. Daarnaast kan via de draad een gemeenschappelijke taal ontstaan voor teambesprekingen en de gesprekken met ouders. (ken je de draad nog niet? Lees dan hier een korte beschrijving)
Steeds meer professionals zien het belang van de inschatting van de emotionele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking (bijvoorbeeld met behulp van de SEO-R²). Als het emotionele ontwikkelingsniveau bekend is, dan kan er beter afgestemd worden op de emotionele basisbehoeften waardoor probleemgedrag vermindert. Volgens Gerrit Vignero is het belangrijk om oog te hebben voor de dynamiek in een persoon in plaats van te zoeken naar één fase (draad) waarin iemand functioneert. De draad kijkt dus niet zozeer naar de scores van de SEO-R², maar naar de verschillen tussen de scores.
Bij de draad wordt daarom onderscheid gemaakt tussen de sterkste draad en het kwetsbare plekje in de draad. Niemand kan altijd het zelfde type draad aan. Uiteraard is het belangrijk om de cliënt aan te spreken op zijn kwaliteiten en hem een betekenisvol bestaan te bieden. Als een begeleider zich altijd richt op de sterkste draad van een cliënt, dan wordt deze overschat en ontstaat probleemgedrag. Daarom is het voor begeleiders belangrijk om te weten op welke kwetsbare draad zij kunnen terugvallen als het met de cliënt minder goed gaat.
Als een situatie met een cliënt is vastgelopen, dan is het belangrijk om te zoeken naar de kwetsbare plek in de draad. En deze kwetsbare plek wordt vervolgens als uitgangspunt genomen voor de begeleiding.
Gerrit Vignero vindt het opvallend dat in verslagen van cliënten met probleemgedrag vaak uitvoerige analyses te vinden van alle problemen. Echter zelden is een beschrijving terug te vinden over wat iemand graag doet, wat iemand leuk vindt, wat de persoon lekker vindt of hoe iemand bijgetankt kan worden. Gerrit Vignero noemt dit een schijnbaar nutteloos maar o zo belangrijk weetje. Dit zijn juist de ingangen voor verbinding met de cliënt.
De draad bestaat al enkele jaren (het eerste boek hierover verscheen in 2011). De methode wordt veelvuldig gebruikt binnen het speciaal onderwijs en zorgorganisaties in België en Nederland. In de loop der jaren ontwikkelde Gerrit Vignero zijn methode verder. Hij zorgde ook voor hulpmiddelen om de draad op een goede manier te vertalen, zoals een poster en twee werkbladen voor de hulpverlening en speciaal onderwijs. Daarnaast schreef Gerrit Vignero een praktijkboek dat eind 2017 op de markt kwam. In het praktijkboek is onder andere een handleiding bij de methode en een stappenplan opgenomen.
Op de website van Gerrit Vignero kun je verschillende werkbladen en schema’s downloaden.
Op deze pagina vindt je meer informatie over het nieuwe praktijkboek “ordening en ontwarring” van de draad.
Er zijn verschillende mogelijkheden voor scholing:
1. Online workshop: Methodisch aan de slag met het model van De Draad.
In deze workshop krijg je zicht op hoe je methodisch met De Draad kan werken. De docent neemt de methode stap voor stap met je door. De workshop is praktisch met veel oefening en praktijkvoorbeelden. Lees meer over de workshop
2. Cursus over het praktisch toepassen van De Draad
Tijdens deze cursus leer je de methode “De Draad” tot in de puntjes kennen. Aan het eind van de cursus kun je de methode concreet toepassen in cliëntbesprekingen en de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. Ook is er aandacht voor het vertalen van de uitkomsten van de SEO-R² naar het model en methode van “De Draad” Lees meer over de cursus
3. Praktijkcongres De Draad: Aan de slag met het model en de methode
Ontdek de nieuwste ontwikkelingen, leer van de ervaringen van anderen, en krijg een exclusieve blik op de nieuwste materialen. In de middag duik je dieper in de praktijk met een workshop die specifiek is afgestemd op jouw werkveld. Lees meer over het praktijkcongres
Bron:
Vignero, G. (2017). Ontwarring en ordening van de draad. Verbindend werken met cliënten met probleemgedrag. Antwerpen/Apeldoorn: Garant. ISBN: 9789044135701