Aantal keer bekeken: 2649 views
Mensen kunnen niet in hun eentje (op)groeien en zich ontwikkelen. Ieder mens heeft iemand nodig die op de juiste manier aandacht en steun geeft. Vooral bij jonge kinderen is het belangrijk dat de ouders (of verzorgers) sensitief reageren op de signalen die het kind afgeeft. Het aanvoelen van de stemming van het kind en hierop passend reageren is nodig voor het ontwikkelen van een vertrouwensband tussen moeder (of verzorger) en kind. Een veilige relatie is de basis voor een gezonde emotionele ontwikkeling. Het zorgt er namelijk voor dat het kind de wereld wil ontdekken en zich gaat ontwikkelen. In wezen geldt hetzelfde voor volwassenen met een (ernstige) ontwikkelingsbeperking zoals een verstandelijke beperking of autisme. Bij deze mensen ontstaat de gewenste veilige relatie niet altijd vanzelf. Communicatie met begrip, respect en belangstelling is essentieel voor het ontstaan van zo’n relatie. Maar welke elementen spelen daarbij een rol? We noemen er een paar.
In de communicatie met mensen met een (ernstige) ontwikkelingsbeperking is het extra belangrijk om sensitief en responsief te zijn. Dit betekent dat je goed let op signalen die de cliënt geeft (zoals pijn, verdriet of plezier) en dat je vervolgens reageert op een manier die de persoon nodig heeft. Bijvoorbeeld door troost te bieden als iemand verdrietig is of samen blij te zijn bij een fijne gebeurtenis. Als je de mens achter de cliënt kunt zien en begrijpen, creëer je de sfeer waarin je cliënt zich veilig kan voelen.
Voor de relatie werkt het beste als je je cliënt respecteert en accepteert als mens, onder alle omstandigheden. Er kunnen zich namelijk situaties voordoen, waarin de cliënt dingen doet die je afkeurt omdat het niet overeen komt met je eigen normen en waarden of omdat ze in strijd zijn met de wet. Of de cliënt roept met zijn gedrag ergernis op, bijvoorbeeld omdat hij niet mee wil werken. Juist dan is het van groot belang je bewust te zijn van je attitude. Een negatieve attitude bij begeleiders of ouders verstoort het contact. Mensen met autisme of een verstandelijke beperking voelen dit feilloos aan. Dit betekent niet dat je alles maar goed moet vinden wat je cliënt doet. En soms kan het nodig zijn dat ongewenst en schadelijk gedrag bij de cliënt verminderd wordt. Hier kun je dan uiteraard aan werken op een respectvolle wijze.
De meeste mensen met een ontwikkelingsbeperking hebben moeite om zich met woorden te uiten. Als deze mensen alleen worden aangesproken in verbale taal, ontstaat geen echte communicatie. Door af te stemmen op de lichaamstaal van de cliënt kan contact en communicatie toch ontstaan. Een van de manieren om af te stemmen is door Meebewogen-zijn. Hierbij beweeg je mee met de cliënt. Dit is iets anders dan het doelbewust kopiëren van de houding van de ander. Bij Meebewogen- zijn stem je af maar blijf je jezelf.
Er bestaan verschillende methoden die begeleiders helpen te bouwen aan een goede en veilige relatie met hun cliënten. Dit zijn de zogenaamde relatiegerichte methoden (in het Engels relationship focused methods). Tussen deze methoden zijn accentverschillen. De overeenkomst is dat relatiegerichte methoden zich eerst richten op het laten ontstaan van een veilige relatie. Die relatie schept bij de cliënt ruimte voor leren en ontwikkelen. De methoden, die FORTIOR voor het voetlicht brengt, zijn Contactgericht Spelen en Leren (CSL), Floortime, Emerging Body Language (EBL), Contactgericht Ondersteunen en Gentle Teaching.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod