Aantal keer bekeken: 1621 views
Het emotionele ontwikkelingsniveau en de ondersteuningsbehoefte die daar uit voortvloeit, bij mensen met een verstandelijke beperking, kunnen worden ingeschat met behulp van de SEO-R² en het SEO-R Kleurenprofiel. Deze instrumenten worden gebruikt voor individuele cliënten. Niki Laurijsen is orthopedagoog en werkzaam in het speciaal onderwijs. Ze ontwikkelde samen met haar collega’s een werkvorm waarin het SEO-R Kleurenprofiel (zowel in een klas als leefgroep) groepsgewijs kan worden afgenomen. FORTIOR heeft Niki geïnterviewd over wat de Groeps-SEO is, hoe het wordt gebruikt en waarom het een nuttig instrument is. De antwoorden van Niki lees je in deze weblog
Het is belangrijk om rekening te houden met de emotionele ontwikkeling van een persoon met een verstandelijke beperking. Als je kennis hebt van het emotionele ontwikkelingsniveau van je cliënt of leerling, ben je als professional beter in staat om jezelf af te stemmen op zijn of haar ondersteuningsbehoeften. Je kunt zo een veiliger klimaat creëren waardoor er uiteindelijk ontwikkeling kan plaatsvinden. Je ziet dat in de ene situatie meer nabijheid gewenst is en in de andere situatie meer ruimte gegeven kan worden. Door meer te leren over emotionele ontwikkeling, leer je te fine tunen.
Volgens Niki Laurijsen is het belangrijk om te blijven kijken en observeren. Hierdoor ben je steeds in staat om jezelf optimaal af te stemmen. Ondersteuning van teams hierbij is onmisbaar. Teams moeten met elkaar in gesprek blijven en situaties rond cliënten bespreken. Het is nodig dat teamleden elkaar uitdagen om ook naar de rol van het team als geheel en de invloed de verschillende teamleden op cliënten of leerlingen te kijken.
De Groeps-SEO is een instrument waarmee de (emotionele) ondersteuningsbehoeften van de verschillende cliënten in kaart gebracht kunnen worden. Daarnaast is het een discussie-instrument voor het team. De Groeps-SEO is in eerste instantie voor werken met leerlingen in de klas ontwikkeld. De werkvorm kan ook gebruikt worden voor kinderen en volwassenen met een ontwikkelingsbeperking in bijvoorbeeld woon- of activiteitengroepen.
Voor het afnemen van de Groeps-SEO wordt gebruik gemaakt van het SEO-R Kleurenprofiel. Het Kleurenprofiel is een werkvorm gebaseerd op de SEO-R (Schaal voor Emotionele Ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking – Revised). Het Kleurenprofiel wordt meestal toegepast in een team en neemt de teamleden mee met de inschatting van het emotioneel functioneren en de (emotionele) basisbehoeften die daar uit voort vloeien. Meestal wordt het Kleurenprofiel gebruikt voor individuele cliënten.
Niki Laurijsen ontwikkelde samen met haar collega’s een groepsgewijze afname van het SEO-R Kleurenprofiel. Hierbij wordt het Kleurenprofiel afgenomen in een team van begeleiders of leerkrachten. De teamleden gaan tijdens de sessie met elkaar in gesprek over het sociaal-emotioneel functioneren van alle cliënten of leerlingen in de groep. Je krijgt zo de verschillen en overeenkomsten in de groep heel duidelijk en overzichtelijk. Daarnaast kost het minder tijd dan steeds een individuele afname.
Een groepsgewijze afname van de SEO-R kleurenprofiel betekent niet dat er geen aandacht meer is voor het individu. Bij een groepsafname worden individuele verschillen duidelijk. Ook worden cliënten of leerlingen met elkaar vergeleken en kan er aan de hand daarvan een andere insteek voor ondersteuning worden gekozen. Zo kunnen bijvoorbeeld groepssamenstellingen worden veranderd zodat ieder individu beter tot zijn recht komt.
De Groeps-SEO is een bruikbaar instrument om als team met elkaar in gesprek te gaan. Teams bespreken waar hun valkuilen liggen. Door de gesprekken kunnen teamleden anders gaan aankijken tegen een groep of individu binnen een groep. Daarnaast is er sprake van collegiaal overleg en afstemming. Niki Laurijsen heeft ervaren dat een team het vaak erg leuk en zinvol vindt om zo met elkaar in gesprek te gaan over de cliënten of leerlingen. Het bevordert de teamcohesie en de kennis over de groep en de individuen daarbinnen. Het team heeft na de Groeps-SEO meer handvatten voor het afstemmen op de individuen binnen de groep.
Het is essentieel om ook aandacht te hebben voor andere ontwikkelingsdomeinen dan de emotionele ontwikkeling. Omdat er een verschil kan zitten tussen het niveau van emotionele, cognitieve en sociale ontwikkeling, ligt ondervraging of overvraging op de loer. En beide zorgen ervoor dat de gemoedstoestand negatief beïnvloed wordt. Dit leidt uiteindelijk tot gedragsproblematiek. Kennis van alle domeinen is noodzakelijk om de afstemming te optimaliseren en de ontwikkeling te stimuleren. Dit maakt dat de begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking een uitdaging is. Je moet volgens Niki Laurijsen steeds opnieuw kijken en afstemmen.
FORTIOR heeft samen met Niki Laurijsen en Mirjam Hermsen een studiedag over de Groeps-SEO georganiseerd. Hierbij kwam aan bod hoe je het SEO-R kleurenprofiel kunt gebruiken bij de coaching van leerkrachten of begeleiders en bij de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. Lees hier meer over de studiedag>>
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod