Aantal keer bekeken: 1914 views
Het vermogen om te kunnen mentaliseren en emoties te reguleren zijn beiden nodig om in het dagelijks leven goed te kunnen functioneren. De twee begrippen zijn aan elkaar verwant en beïnvloeden elkaar. Voor mensen met een verstandelijke beperking is mentaliseren en emotieregulatie vaak heel ingewikkeld. In deze blog lees je meer over het verband tussen mentaliseren en emotieregulaite en hoe je de mentaliserende vaardigheden van mensen met een lichte tot matige verstandelijke beperking kunt verbeteren.
Mentaliseren betekent het begrijpen van je eigen gedachten en gevoelens en die van anderen. Emotieregulatie is het vermogen om emoties op een gezonde manier te ervaren, uit te drukken en te beheersen.
Het vermogen tot mentaliseren is nauw verbonden met emotieregulatie omdat het je in staat stelt om beter te begrijpen wat de gevoelens en emoties van anderen zijn en hoe je erop kunt reageren. Als je goed kunt mentaliseren dan kan je ook begrijpen hoe je eigen emoties en gedragingen beïnvloed worden door anderen. Hierdoor kun je je eigen emoties beter reguleren en je reacties op situaties aanpassen.
Mensen met een verstandelijke beperking hebben vaak moeite met mentaliseren vanwege een verminderd vermogen om informatie over de gedachten en emoties van anderen te verwerken en te begrijpen. Dit kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals beperkingen in het vermogen om abstracte informatie te verwerken, beperkte ervaring met sociale interacties en beperkte taalvaardigheden. Ook de hechtingsrelatie met ouders of verzorgers heeft invloed omdat het ontwikkelen van mentaliseren al in de kindertijd begint.
Volgens onderzoek (Boyd, 2011) blijkt dat mensen met verstandelijke beperkingen vaak beperktere sociale vaardigheden hebben, wat invloed heeft op hun vermogen tot mentaliseren. Dit betekent dat ze moeite kunnen hebben met het begrijpen van de gevoelens en emoties van anderen en met het aanpassen van hun gedrag hierop. Er zijn tussen mensen met een verstandelijke beperking individuele verschillen in het vermogen tot mentaliseren.
Het is in veel gevallen mogelijk om mensen met een lichte tot matige verstandelijke beperking beter te leren mentaliseren met serious games of met een mentaliserende ondersteuning door begeleiders.
Een serious game is een spel dat niet alleen bedoeld is voor vermaak, maar ook om een bepaald doel of doelen te bereiken, zoals bijvoorbeeld het verbeteren van vaardigheden, het vergroten van kennis of het sensibiliseren voor bepaalde thema’s. Het is dus een computerspel dat op serieuze wijze wordt ingezet voor educatieve, opleidings- of communicatiedoeleinden.
Serious games zijn veelbelovend in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking omdat het leuk is om ze te spelen en games al vaak al bekend zijn bij de doelgroep. Deze nieuwe vorm zorgt voor een grotere betrokkenheid van de cliënt bij de interventie. De spellen zijn met relatief weinig kosten te realiseren en ze zijn laagdrempelig. Er is slechts een computer en internet nodig.
Recent onderzoek van Suzanne Derks en collega’s toont aan dat serious games ook kunnen bijdragen aan het verbeteren van het vermogen tot mentaliseren, wat vervolgens weer leidt tot een verbetering van de stressregulatie in sociale relaties.
Door middel van de cursus Mentaliseren Bevorderende Begeleiding kunnen begeleiders hun mentaliserende vaardigheden ontwikkelen. Daardoor kunnen ze beter hun stress reguleren. Vervolgens kunnen ze een goede relatie met cliënten opbouwen. En dit leidt weer tot een vermindering van gedragsproblemen. Marieke Weijburg (Bartiméus) verzorgt de training.
Jessica Braakman (Academische Werkplaats Sociale Relaties en Gehechtheid) doet effectonderzoek naar deze training: ‘We gaan kijken of die effectief is voor de begeleiders: hebben ze na de scholing een beter mentaliserend vermogen? Kunnen ze beter met stress van de cliënten omgaan? Werkt de scholing van de begeleiders door op de cliënt en zien we verbeteringen in hun gedrag?’
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod
Bronnen:
Bron: Boyd, B. A. (2011). Mentalizing in individuals with intellectual and developmental disabilities. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 36(1), 1-13.
Derks, S., Wijngaarden, S. van, Wouda, M., Schuengel, C., Sterkenburg, P.S. (2019) Effectiveness of the serious game ‘You & I’in changing mentalizing abilities of adults with mild to borderline intellectual disabilities: a parallel superiority randomized controlled trial file:///C:/Users/Catja/Dropbox/Mijn%20pc%20(NucC)/Downloads/Effectiveness_of_the_serious_game_You_I_in_chang.pdf
Derks, S., Willemsen, A.M, Wouda, M., Meekel, M., Sterkenburg, P.S. (2022) The co-creation design process of ‘You & I’: a serious game to support mentalizing and stress-regulating abilities in adults with mild to borderline Intellectual disabilities in Behaviour & Information Technology https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/0144929X.2021.1968034
Jaarverslag academische werkplaats sociale vaardigheden en ICT: jaarverslag-academische-werkplaats-over-2021-gecorrigeerde-versie.pdf (bartimeus.nl)
“Social Cognitive Training for People with Intellectual Disabilities: Improving Mentalizing and Emotion Regulation”, Journal of Applied Research in