FORTIOR versterkt jouw kennis en kunde
Meer informatie
Let op! Beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Aantal keer bekeken: 2589 views
Enkele jaren geleden deed Filip Morisse een promotieonderzoek naar “Emotionele ontwikkeling bij personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen”. Uit het onderzoek komen waardevolle aanknopingspunten voor de ondersteuning en behandeling van mensen met een verstandelijke beperking. Daarom verscheen naar aanleiding van het onderzoek een boek. In deze blog geven we je een overzicht van enkele interessante passages.
Met zijn promotieonderzoek wil Filip Morisse een significante bijdrage leveren aan het assessment van emotionele ontwikkeling van mensen met een verstandelijke beperking. De emotionele ontwikkeling vormt een rode draad in zijn proefschrift. Morisse heeft de psychometrische eigenschappen van de SEO-R² onderzocht en hij heeft een actie-onderzoek uitgevoerd met als doel een coachingsmethodiek te ontwikkelen voor begeleiders.
Bij mensen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen is er vaak sprake van een opeenstapeling van kwetsbaarheden en problemen. De verhoogde kwetsbaarheid voor psychiatrische stoornissen en gedragsproblemen kunnen leiden tot ingewikkelde en vastgelopen situaties. De kwaliteit van leven van cliënten met geestelijke gezondheidsproblemen kan hierdoor onder druk komen te staan. Geestelijke gezondheid is dus een onderdeel van iemands kwaliteit van leven.
Morisse pleit voor een preventieve benadering waarin de geestelijke gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking wordt versterkt. Dit in plaats van het enkel behandelen van psychiatrische stoornissen.
Wil jij ook leren hoe je de geestelijke gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking kunt versterken? FORTIOR organiseert in samenwerking met Filip Morisse een studiedag.
Er bestaan geen duidelijke criteria om te bepalen wanneer vreemd of storend gedrag “problematisch” of “psychiatrisch” wordt. Morisse waarschuwt voor een verregaande psychiatrisering en medicalisering met daarbij alle uitsluitende en stigmatiserende gevolgen voor de cliënt. Soms is gedrag van een cliënt storend en vermoeiend, maar toch kan dit gedrag “normaal” zijn, als gekeken wordt naar de emotionele ontwikkeling van deze cliënt.
Došen beschrijft een continuüm van adaptief (= normaal gedrag) naar maladaptief (= abnormaal gedrag) tot een psychiatrische stoornis. Dit continuüm kan de behandelaar helpen bij de differentiatie. Het herwaardeert “normaal” gedrag dat begrepen kan worden vanuit een bepaald niveau van emotionele ontwikkeling.
Volgens Morisse biedt het ontwikkelingsdynamisch psychiatrisch kader van Došen kansen voor preventie voor het ontstaan van geestelijke gezondheidsproblemen. In dit kader wordt een paradigmashift gemaakt van het kijken naar een “geïdentificeerde patiënt” naar een visie waarin de mensen met een beperking wordt gezien als “persoon/burger” in een gezonde omgeving. Došen stelt dat ieder mens met een verstandelijke beperking – ongeacht het ontwikkelingsniveau – geestelijk gezond (of gelukkig) kan zijn als voldaan wordt aan een aantal voorwaarden zoals:
Morisse benadrukt daarom het belang om de emotionele ontwikkeling van kinderen met een verstandelijke beperking al op jonge leeftijd in te schatten. Daarnaast is het belangrijk om ondersteuners te coachen zodat zij zich voldoende kunnen afstemmen op de emotionele ontwikkeling van het kind. Dit naast het afstemmen op andere ontwikkelingsdomeinen zoals de cognitieve, psychomotorische, seksuele en sociale ontwikkeling.
De emotionele ontwikkeling van mensen met een beperking kan worden ingeschat met de Schaal voor Emotionele Ontwikkeling (SEO-R²). Morisse heeft in zijn promotieonderzoek veel aandacht besteedt aan deze schaal. Zo onderzocht hij de interne consistentie en interbeoordelaarsbetrouwbaarheid. In een ander onderzoek is gekeken naar validiteit van de SEO-R². Een uitgebreid verslag van de onderzoeksresultaten kun je lezen in het boek.
De SEO-R² is bedoeld als een discussie-instrument waarbij de emotionele ontwikkeling wordt ingeschat op een kwalitatieve en intersubjectieve wijze. De schaal is geen classificerend en diagnostisch instrument. Het dient volgens de ontwikkelaars als hulpmiddel om emoties te interpreteren, betekenis te geven en te begrijpen.
Wil jij ook leren hoe je de SEO-R² op een kwalitatieve en intersubjectieve wijze inzet? FORTIOR organiseert in samenwerking met Filip Morisse een studiedag
Morisse ziet een link tussen het concept “emotionele ontwikkeling” en het “Quality of life” (QoL) paradigma. Als beide concepten universeel zijn, dan kunnen volgens hem ook dezelfde fundamentele ondersteuningsstrategieën gehanteerd worden. Ook als mensen extreem gedrag vertonen is dit geen excuus om ze niet humaan en inclusief tegemoet te treden. Ook mensen met probleemgedrag of psychiatrische stoornissen hebben behoefte aan een normale, holistische, respectvolle en warm-menselijke bejegening.
Emoties en emotionele ontwikkeling zijn niet op te vatten als persoonskenmerken die op zichzelf staan. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met de interactie tussen de persoon met een beperking en zijn begeleider(s).
Als cliënten extreem en moeilijk gedrag vertonen, kan dit een enorme wissel trekken op de omgeving. Als begeleiders zich onveilig, onmachtig en gestrest voelen, dan kunnen zij zich niet voldoende afstemmen op de basale emotionele behoeften van hun cliënten. Daarom zouden organisaties meer kunnen investeren in de coaching van teams. In het boek en zijn promotieonderzoek heeft Morisse dan ook ruime aandacht besteed aan een coachingsmethodiek voor begeleiders.
FORTIOR organiseert in samenwerking met Filip Morisse en Leen de Neve een studiedag over het afstemmen van ondersteuning op cliënten met geestelijke gezondheisproblemen vanuit het perspectief van het ontwikkelingsdynamisch model. Ga voor meer informatie naar deze pagina
Bron:
Morisse, F., & VandeVelde, S. (Red.). (2021). Emotionele ontwikkeling bij personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen. Antwerpen / ’s Hertogenbosch: Gompel&Svacina. Bestel dit boek hier>>