Aantal keer bekeken: 727 views
Op vrijdag 22 januari 2010 vond in Den Bosch een studiedag Perspectief bieden plaats, georganiseerd door Cello. Spreekster was dr. Yvette Dijkxhoorn, orthopedagoog en gezondheidszorgpsycholoog en werkzaam bij de afdeling orthopedagogiek en ambulatorium van de Universiteit Leiden. Als mede organisator woonde ik deze dag bij en luisterde ik met grote interesse naar het verhaal van Yvette. In deze post leest u een kort verslag van de studiedag “Perspectief bieden.”
Yvette Dijkxhoorn sprak op de studiedag perspectief bieden over haar visie op probleemgedrag bij mensen met autisme. Gedragsproblemen verstoren hun relaties met andere mensen, doorkruisen hun eigen levenswijze en verminderen hun ontwikkelingskansen. De kwaliteit van bestaan komt daarmee in het geding. Probleemgedrag bij mensen met autisme houdt dus een hulpvraag in. Het is een uitdaging voor professionals in de zorg om op die vraag een antwoord te geven. Onder de toehoorders waren er veel begeleidsters die met flinke en soms heel forse gedragsproblematiek te maken hebben.
Als medeorganisator en dagvoorzitter wil ik benadrukken hoe belangrijk het is dat professionals in de zorg werken met een gedegen bagage. Zeker als het gaat om het ondersteunen van mensen met autisme en probleemgedrag. Hierbij zijn drie factoren belangrijk: ten eerste “kennis”, ten tweede “vaardigheden” en ten derde “attitude”. Het belangrijkste doel van de studiedag op 22 januari was het vergroten van kennis.
Yvette vertelde om te beginnen over nieuwe ontwikkelingen in het denken over autisme. Twee punten hieruit: In de discussies die over de nieuwe DSM-V gevoerd worden, neigt men er volgens haar sterk naar de huidige onderverdeling van het autismespectrum te schrappen. De nieuwe DSM-V handhaaft de dimensies kwalitatieve stoornissen in sociale interactie (wederkerigheid), communicatie en verbeelding met hieruit voortvloeiend een zeer beperkt patroon van interesses en activiteiten. Aandacht, hyperactiviteit, impulsiviteit, enz. worden daar aan toegevoegd. Tenslotte wil men toe naar ernstmaten per dimensie. Een ander punt is de rol van aandachts- en arousalproblemen en problemen met sensorische informatieverwerking (SI). Mensen met autisme geven aan, dat dit belangrijke factoren zijn in verband met stress.
Daarna ging ze dieper in op de relatie tussen autisme en gedragsproblemen (nodig om het gedrag beter te kunnen begrijpen) en belichtte o.a. het onderscheid tussen drie types gedragsproblemen. Gedragsproblemen kunnen rechtstreeks een gevolg zijn van autisme (specifiek probleemgedrag zoals slaapproblemen), indirect verband houden met autisme (gerelateerd probleemgedrag zoals agressie of automutilatie) en veroorzaakt worden door een andere stoornis of ziekte naast autisme (comorbide gedragsproblematiek zoals autisme en een psychiatrische aandoening). Maar het hangt van de persoon en de situatie af in welke categorie het probleemgedrag valt.
Als startpunt voor de analyse van gedragsproblemen is het belangrijk gedragsproblemen objectief te beschrijven, te proberen hun functie te achterhalen ( hiervoor kan men de methode van Quill gebruiken) en met behulp van het zoekmodel dat Yvette ontwikkeld heeft, hypothesen over de oorzaak te formuleren. Yvette adviseert niet te veel tijd te stoppen in het zoeken naar oorzaken (die kun je in veel gevallen toch niet vinden) en de behandeling te beginnen met de meest waarschijnlijke oorzaak. Een belangrijke conclusie van haar is dat er geen pasklare oplossing te geven is voor het omgaan met probleemgedrag.
Ik bewonder de hoeveelheid kennis die Yvette op zo’n dag presenteert en de energieke manier waarop ze dat doet. Alles wat Yvette vertelde is de moeite van het overwegen en toepassen waard. Ik denk, dat er enkele punten die ze noemt, nadere uitwerking nodig hebben. Op de eerste plaats, vooruitlopend op toekomstige ontwikkelingen: de ontwikkeling van de dimensionele diagnostiek en behandeling. Welke diagnostische instrumenten kunnen gebruikt worden? Welke behandelingen sluiten aan bij die dimensies?
Op de tweede plaats is het nodig meer aandacht te geven aan de sensorische informatieverwerking. Ik heb het idee dat er nog te weinig kennis is over dit gebied en er dus ook te weinig nagegaan wordt hoe een persoon op dit gebied functioneert. En tenslotte: de deelnemers aan de studiedag moeten nu de informatie die ze ontvangen hebben, zelf vertalen naar hun eigen dagelijkse praktijk. Eigenlijk zouden we vervolgcursussen moeten hebben voor begeleiders en gedragskundigen, waarin onder begeleiding van Yvette die vertaalslag naar de eigen praktijk gemaakt kan worden.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod