Aantal keer bekeken: 1450 views
Er bestaan vele methodes voor de begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking. Bij al deze methodieken wordt het belang van een goede relatie tussen cliënt en professional benadrukt. Toch bestaan er maar weinig methoden die handvatten geven voor het werken aan een relatie. Vooral als er sprake is van schadelijk gedrag (zoals agressie), vinden begeleiders het vaak lastig om een goed contact op te bouwen. Gentle Teaching is een methode die wel aangeeft hoe een veilige relatie kan ontstaan. De insteek is dat de cliënt zich veilig kan voelen in het contact met zijn begeleider. Als de cliënt zich veilig voelt kunnen begeleiders de cliënt beter helpen bij het omgaan met stress. Dit draagt bij aan de vermindering van schadelijk gedrag. Pouwel van de Siepkamp traint begeleiders in het werken met Gentle Teaching. In deze blog lees je meer over zijn ervaringen met Gentle Teaching.
Pouwel van de Siepkamp werkte van 1976 tot 1989 als manager in een zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Hij had veel te maken met cliënten met ernstig probleemgedrag. Pouwel vroeg zich af hoe hij hier op een fatsoenlijke manier mee zou kunnen omgaan. Met de beheersmatige manier van werken binnen zijn instelling had hij veel moeite. Tijdens een studiereis hoorde Pouwel over Gentle Teaching. Hij ontdekte dat dit een prettigere manier van werken is zowel voor cliënten als begeleiders.
Het doel van Gentle Teaching is niet het veranderen van gedrag. Het doel is dat cliënten zich veilig kunnen voelen. Meestal vermindert dan ook het schadelijk gedrag. Want ongewenst gedrag komt vaak voort uit gevoelens van onmacht of frustratie. Gentle Teaching probeert niet het gedrag op te lossen maar het probleem dat er aan ten grondslag ligt.
In Gentle Teaching is de relatie erg belangrijk. Het gaat er niet alleen om dat de begeleider de cliënt begrijpt maar dat de cliënt ook begrijpt wie de begeleider is en wat hij aan hem heeft. De begeleider laat de cliënt voelen dat hij er is als deze hem nodig heeft. Daarnaast streeft Gentle teaching naar gelijkwaardigheid. Dit betekent niet dat de begeleider en cliënt gelijk zijn maar ze zijn wel even belangrijk. Gelijkwaardigheid zit volgens Pouwel in kleine dingen: “Zeg bijvoorbeeld niet alleen je collega’s gedag als je naar huis gaat maar alle bewoners van de voorziening waar je werkt.”
Pouwel geeft een voorbeeld van hoe Gentle Teaching het leven veranderde van Arnold, een man met een verstandelijke beperking. Hij was regelmatig zeer agressief en dan werd hij in de separeerruimte gezet. De rest van de tijd kwam hij zijn kamer niet uit en zijn begeleiders durfden hem nauwelijks alleen te benaderen. Voor Arnold was dit geen leven maar er was geen hoop op verbetering van de situatie. Uiteindelijk werd gekozen voor een aanpak volgens de principes van Gentle Teaching. Arnold werd liefdevol en positief benaderd door een nieuwe begeleider. Op momenten dat Arnold zich goed voelde, bouwde de begeleider aan een veilig contact. Hij kon Arnold nu ook steunen op moeilijke momenten waardoor zijn emotionele uitbarstingen verdwenen. Op dit moment zijn er ook andere begeleiders die met Arnold werken. Zijn kwaliteit van leven is aanzienlijk verbeterd. Elke dag gaat Arnold samen met een begeleider naar treinen kijken.
Gentle Teaching is volgens Pouwel een prettige manier van werken voor begeleiders. Mensen hebben vaak een natuurlijke voorkeur voor warme zorg. Ieder mens heeft zorgzaamheid als kernkwaliteit. Maar als een cliënt schadelijk gedrag vertoont dan denken ze dat ze dit gedrag moeten beheersen. Ze menen oprecht dat de cliënt dit nodig heeft. Zo houden begeleider en cliënt elkaar vaak gevangen.
Ook voor managers is een rol weggelegd in het werken met Gentle Teaching. Het is belangrijk dat je als leidinggevende achter je mensen gaat staan. Medewerkers hebben de steun van hun manager nodig, vooral als er iets mis gaat. Als iemand een verwijtbare fout maakt dan spreek je de persoon daar uiteraard op aan. Volgens Pouwel is het goed om je af te vragen: “Had de medewerker kunnen besluiten om het anders te doen?”.
Als manager ben je een voorbeeld voor je medewerkers. Het is nodig dat je zelf in praktijk brengt wat je van begeleiders vraagt. Creëer daarom een veilige sfeer waarin medewerkers hun emoties kunnen tonen. Veel begeleiders hebben te maken met gevoelens van onmacht. Als manager kun je medewerkers helpen om met deze emoties om te gaan. Laat je medewerkers voelen dat je er bent als ze je nodig hebben.
Tot slot heeft Pouwel een tip voor professionals in de zorg: “Loop langzaam om snel thuis te komen.” Als je met iets nieuws begint, neem er dan de tijd voor. Leren werken op een nieuwe manier is een proces. Geniet er vooral van en vind het niet erg als er iets mis gaat.
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod