Aantal keer bekeken: 1714 views
De vraag of relatiegerichte methoden zoals Contactgericht Spelen en Leren (CSL) effectief zijn en het speciale kind of de volwassene vooruit helpen is eigenlijk niet meer zo belangrijk. Het wordt door onderzoek immers steeds meer duidelijk, dat die methoden werken en effectief zijn. Voor de Son-Rise methode, de inspiratiebron van CSL, is dit ook aangetoond (Jenkins et al., 2012; Houghton et al, 2013 ).
| Contactgericht Spelen en Leren Contactgericht Spelen en Leren (CSL) is oorspronkelijk een methode voor ouders van kinderen met autisme (of andere ontwikkelingsbeperkingen). Deze methode is gebaseerd op het Amerikaanse Son-Rise programma. CSL is echter meer afgestemd op de Nederlandse cultuur. Aan de hand van de methode Contactgericht Spelen en Leren kunnen ouders thuis een programma opzetten waarmee ze hun kind kunnen stimuleren op verschillende ontwikkelingsdomeinen, zoals taalontwikkeling, sociale vaardigheden, fantasiespel, enzovoorts. De methode is een zogenaamde relatiegerichte methode. Dit betekent dat er eerst aan goed contact en een sterke relatie wordt gewerkt. Dit is namelijk een belangrijke voorwaarde om ontwikkeling te stimuleren. Het is gebleken, dat CSL ook heel goed in een professionele situatie toegepast kan worden. Voor professionals geldt hetzelfde als voor ouders: werken aan goed contact en een stevige relatie met de cliënt loont. |
Interessant is de vraag wat er bij het kind nu precies gestimuleerd wordt. Waar bestaat het effect van de methode nu precies uit als het om het gedrag en de ontwikkeling van het kind gaat? Wat zeggen de onderzoekers hierover? Deze vraag kan zowel betrekking hebben op de interactie van het kind met zijn omgeving als op de ontwikkeling op bijvoorbeeld cognitief, emotioneel of sociaal gebied. Bij SRP gaat het vooral om het eerste: het bevorderen van de sociale interactie of van, zoals het ook wel genoemd wordt, sociale communicatie.
Deze blog bevat een samenvatting van uitkomsten van een drietal onderzoeken die zich richten op CSL en Son-Rise. Het overzicht begint met een samenvatting van onderzoek naar de methode Contactgericht Spelen en Leren (CSL). Daarna volgen de uitkomsten van twee onderzoeken naar Son-Rise. CSL is namelijk gebaseerd op Son-Rise. (CSL is meer afgestemd op de Nederlandse cultuur dan de Amerikaanse methode Son-Rise.) Bij twee van de gepresenteerde onderzoeken zijn alleen ouders van kinderen met autisme betrokken. In één studie alleen professionals.
Om dicht bij huis te beginnen: in Nederland onderzocht Stes in 2011 of CSL een positieve uitwerking zou kunnen hebben op de relatie tussen een kind met autisme en zijn ouders. Ze vroeg achttien ouders die een training CSL volgden en achttien ouders die op de wachtlijst stonden voor een training tweemaal een vragenlijst in te vullen met een tussenpoos van drie maanden. De kinderen van deze ouders hebben een autismespectrumstoornis en waren tussen de vier en tien jaar oud. Stes onderzocht drie aspecten van de ouder-kindrelatie (Nabijheid, Conflict en Afhankelijkheid) en vond dat alleen de wederkerigheid (in haar bewoording Nabijheid) duidelijk was toegenomen in de groep van ouders die CSL thuis toepasten. Er was in die groep ook een afname van conflicten, maar die afname was er bij de controlegroep ook, zodat het effect niet aan CSL is toe te schrijven. Voor het aspect Afhankelijkheid (vergelijkbaar met gehechtheid) was er geen duidelijke verandering in de drie maanden, waarin de ouders de training CSL volgden.
Jenkins et al (2012) vergeleken ouders die het Son-Rise Programma (SRP) toepasten met ouders die dat niet deden. Er deden in totaal 35 ouders uit de VS mee. Hun kinderen hadden een autismespectrumstoornis en waren tussen de drie en tien jaar oud. Jenkins en zijn mede-onderzoekers vonden in hun studie, dat de kinderen van de ouders die SRP toepasten vooruit waren gegaan in communicatie en sociaal gedrag. Bovendien bleek dat hoe meer tijd de ouders per week aan SRP besteedden, hoe meer vooruitgang er te zien was bij hun kinderen. Opvallend is dat volgens dit onderzoek de kinderen die wekelijks langdurig het SRP aangeboden kregen, zich beter in hun sociaal en cognitief bewustzijn ontwikkelden dan kinderen die minder SRP aangeboden kregen. Het verschil is, dat kinderen die alleen verbeterden in hun communicatie en sociaal gedrag, meer aangepaste vaardigheden leerden (ze gingen bijvoorbeeld meer woorden of langere zinnen gebruiken en stonden meer open voor contact met anderen), en dat de andere kinderen zich bijvoorbeeld meer bewust zijn geworden van hun omgeving, meer geïnteresseerd zijn in anderen en initiatief nemen om activiteiten te doen.
Het derde onderzoek is in 2013 uitgevoerd door Houghton en collega’s met ouders en kinderen afkomstig uit de USA en Groot Brittannië. Zes kinderen met een autismespectrumstoornis in de leeftijd van 3;11 en 6;6 jaar volgden een intensief programma van veertig uur SRP, dat door getrainde SRP-therapeuten werd gegeven. En er was een even grote controlegroep. De kinderen in deze groep deden in de onderzoeksperiode niet mee aan SRP. Alle kinderen volgden tijdens het onderzoek voor de eerste keer mee SRP. De opzet van het SRP was dat de therapeut bij het kind communicatief gedrag uit lokte (bv. kijken naar de therapeut, een gebaar of vocalisatie) en direct enthousiast reageerde, als het kind dat gedrag vertoonde. Het resultaat van het onderzoek is dat de kinderen duidelijk vooruit gingen in het nemen van initiatief tot contact door het hoofd naar de therapeut te draaien, door een gebaar als wijzen of reiken te maken en/of tegen de therapeut geluiden te maken of enkele woorden te uiten.
De drie genoemde studies laten zien, dat het mogelijk is met Son-Rise en CSL de sociale communicatie (het sociale gedrag en de communicatie) bij jonge kinderen te verbeteren. Dat kunnen ouders blijkbaar even goed als getrainde therapeuten. En waarom zou dit ook niet gelden voor professionals, die speciale kinderen in dagelijkse situaties begeleiden?
FORTIOR is gespecialiseerd in het organiseren van trainingen voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking. Bekijk hier ons volledige aanbod
Bronvermeldingen
Houghton, K., Schuchard, J., Lewis, C. & Thompson, C. (2013). Promoting child-initiated social-communication in children with autism. Journal of Communication Disorders, 46, 495-506.
Jenkins, T., Schuchard, J. & Thompson, C. (2012). Training Parents to Promote Communication and Social Behavior in Children with Autism: The Son-Rise Program. www.autismtreatmentcenter.org
Stes, K. (2011). Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme. Open Universiteit: afstudeeronderzoek.