De capability benadering kijkt naar hoe een persoon is ingebed in zijn omgeving en hoe omstandigheden voor een belangrijk deel bepalen of deze persoon daadwerkelijk het leven vorm kan geven zoals hij dat graag wil. Allerlei zaken in je omgeving en je omgang met anderen maar ook je persoonlijke kenmerken beïnvloeden of het je ook echt lukt om die waardevolle mogelijkheden (de zogeheten capabilities) te verzilveren naar daadwerkelijk functioneren. En of je kunt zijn wie je wil zijn en kunt doen wat je wil doen in het leven. Denk daarbij aan geld of aan sociale relaties, maar ook aan de inrichting van je wijk of je woonomgeving, en of je een fysieke of mentale beperking hebt. Maar het kan ook dat je op een minder zichtbare, en misschien wel onbedoelde en onverwachte manier op achterstand staat in vergelijking met andere mensen. Zonder dat we het in de gaten hebben, heb je dan in feite minder kansen om het door jou gewenste leven te leiden dan andere mensen. En dat beschouwen we als niet rechtvaardig.
In deze workshop gaan we in subgroepen aan de hand van een of meer voorbeelden in gesprek met elkaar op zoek naar die verborgen verschillen. We kijken daarbij speciaal naar vier manieren waarop die verschillen tot stand kunnen komen: 1. Verschillen in de manier waarop iemand kansen kan verzilveren (conversiefactoren); 2. Ingewikkelde samenhangen tussen waardevolle kanten van het leven (clustering van capabilities en functionings); 3. Het omlaag bijstellen van je verwachtingen in het leven (aangepaste voorkeuren); 4. Het niet zien en erkennen van de verschillende behoeften van mensen (ontkenning van diversiteit).
Op basis van het gesprek krijgen we als deelnemers meer inzicht in de ingewikkeldheid van sociale hulp en ondersteuning. We moeten altijd oog houden voor manieren waarop onbedoeld toch weer oneerlijke verschillen ontstaan.
Erik Jansen (erik.jansen@han.nl), PhD, is associate lector Capabilities in Zorg en Welzijn aan de Academie Mens en Maatschappij van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. In zijn onderzoek richt hij zich op welzijn vanuit het perspectief van menselijke mogelijkheden en in het bijzonder op hoe sociale professionals menselijke mogelijkheden kunnen vergroten met behulp van kunst en technologie. Daarnaast werkt hij aan verschillende sociale transformatieprocessen rond welzijn, rechtvaardigheid en duurzaamheid door middel van leren in netwerken. Daarbij bedient hij zich van verscheidene onderzoeksmethoden variërend van actieonderzoek en narratieve methoden tot experimentele studies.