De ontwikkeling van assessment-instrumenten en evidence-based behandelprogramma’s voor jeugdige en volwassen forensische patiënten met een (Lichte) Verstandelijke Beperking (LVB) en gedragsproblemen, verloopt aanzienlijk trager in vergelijking met behandelmodaliteiten voor niet-forensische LVB-patiënten. Daarnaast stellen we vast dat de twee leidende theoretische modellen in de forensische psychiatrie, het Risk Need Responsivity Model (RNR) en het Good Lives Model (GLM) – twee modellen die principes voorschrijven die bij de behandeling van forensische patiënten in acht moeten worden genomen – onvoldoende zijn afgestemd op de mogelijkheden van forensische patiënten met een verstandelijke beperking.
Vooral het RNR-model onderlijnt dat een behandeling zich moet richten op cognitieve gedragsmatige strategieën, om de kans op recidive te verkleinen. Het is echter maar de vraag of een uitsluitend cognitieve aanpak de gewenste effecten zal opleveren bij forensische LVB-patiënten. De laatste jaren heeft er gelukkig een inhaalbeweging plaatsgevonden en zijn onderzoekers en behandelaren meer aandacht gaan besteden aan deze kwetsbare doelgroep. Ook groeit het vertrouwen dat zelfregulatie bij forensische LVB-patiënten mogelijk is, mits het juiste aanbod en de juiste randvoorwaarden. In deze lezing wordt ingegaan op assessment, behandeling en re-integratie van mensen met een LVB en in de meeste gevallen een bijkomende stoornis. Shared decision making en personalized medicine staan centraal in de aanpak.
Stefan Bogaerts is hoogleraar forensische psychologie en verbonden aan het departement ontwikkelingspsychologie van Tilburg University. Zijn onderzoek is gericht op (risk)assessment, emotieregulatie, individuele verschillen en behandeleffectiviteit bij klinische en forensische groepen. Hij is betrokken bij het onderzoek naar de effectiviteit van Virtual Reality in de behandeling van agressie en neurofeedback in de behandeling van impulsiviteit en verslaving bij forensische patiënten. Hij heeft een langdurige opleiding in de psychodynamische psychotherapie genoten en is verantwoordelijk voor het onderzoek en behandelinnovatie bij Fivoor (Fivoor biedt forensische en intensieve psychiatrische zorg en is ontstaan uit een fusie van De Kijvelanden, Aventurijn en Palier). Hij is ook behandelaar en supervisor bij Fivoor.