Fysiek
DOCENTEN: Nynke Jongsma en Shanna Visser
INHOUD: Hoe er meer balans kan worden aangebracht tussen kunnen en aankunnen in het speciaal onderwijs en hoe beeldvorming met betrekking tot emotionele ontwikkeling in het onderwijs kan worden geïntegreerd.
TIJDSDUUR: Een studiedag op 19 april 2018 van 10:00 tot 17:00 in Utrecht.
ACCREDITATIE: Is toegekend door Register Leraar.
Deze studiedag wordt niet meer herhaald. Ben je geïnteresseerd in het thema? Kijk dan eens bij de studiedag De methode de draad in het speciaal onderwijs.
Inschrijven nieuwsbrief
In het speciaal onderwijs ligt de nadruk op cognitief leren. Er mag echter niet uit het oog worden verloren, dat emoties en leren nauw met elkaar verbonden zijn. Leren heeft naast het kennis- en vaardigheidsaspect namelijk ook een gevoelsaspect. Vanuit emotionele ervaringen wordt cognitief leren mogelijk. Cognitieve vaardigheden vallen pas op hun plek als de emotionele basis eenmaal is gelegd.
Als kinderen problemen hebben in hun emotionele ontwikkeling, dan heeft dit gevolgen voor hun vermogen tot cognitief leren. Als een kind bijvoorbeeld moeite heeft met het reguleren van prikkels, dan heeft het ook moeite met het zich concentreren tijdens de les. Het kind zal dan ook de lesstof niet optimaal opnemen. Als er geen rekening wordt gehouden met de emotionele randvoorwaarden waarbinnen het kind kan leren, bestaat er een risico dat het kind wordt overvraagd of ondervraagd.
Door aan te sluiten bij het emotionele ontwikkelingsniveau van een leerling ontstaat er meer balans tussen het kunnen en aankunnen. Dit zorgt op lange termijn voor een betere ontwikkeling van het kind.
Em. prof. dr. Anton Došen ontwikkelde het ontwikkelingsdynamisch model om de ontwikkeling van de persoonlijkheid te beschrijven. Hij stelt dat de persoonlijkheid een motivationeel, cognitief en emotioneel geheel is. Het is bepalend voor hoe de persoon zichzelf ziet en de wereld om hem heen ervaart. De persoonlijkheid heeft invloed op hoe iemand omgaat met normen en waarden, de sociale omgeving en zijn eigen psychosociale behoeften. Om zicht te krijgen op de ontwikkeling van de persoonlijkheid is het belangrijk om te kijken naar de volgende vier aspecten: het fysiologische, het cognitieve, het sociale en emotionele aspect.
De emotionele ontwikkeling is lastig in te schatten. Daarom formuleerde Anton Došen op basis van zijn model de SEO (Schema van Emotionele Ontwikkeling 0-12 jaar). In de afgelopen decennia is dit instrument verder ontwikkeld en is nu de SEO-R² geworden. In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is steeds meer aandacht voor het emotionele ontwikkelingsniveau van cliënten en het afstemmen op de basale emotionele behoeften. De SEO-R² is een veelgebruikt instrument geworden. Het zou goed zijn als er ook in het (speciaal) onderwijs meer aandacht voor emotionele ontwikkeling zou komen. De SEO-R² zou hierbij een nuttige rol kunnen vervullen . In een klas zitten echter altijd meerdere kinderen waarmee een leraar rekening moet houden. Om hieraan tegemoet te komen hebben de docenten Shanna Visser en Nynke Jongsma de groepsgewijze afname van de SEO-R² (GroepsSEO) ontwikkeld, een methode waarmee tegemoet gekomen kan worden aan de individuele emotionele behoeften van de verschillende leerlingen in de groep. Op deze studiedag wordt de GroepsSEO geïntroduceerd en de toepassing ervan toegelicht.
De toepassing van de GroepsSEO leidt tot handelingsgerichte beeldvorming. Met de GroepsSEO kan de psycholoog of orthopedagoog onderwijzend personeel helpen inzicht te krijgen in de emotionele behoeften van de kinderen (Wat heeft dit kind nodig?). Vervolgens kunnen interventies en pedagogisch handelen op deze inzichten worden afgestemd en plannen van aanpak worden gemaakt (welke aanpak is gewenst?). Deze plannen kunnen vervolgens geïntegreerd worden in het onderwijsleerproces.
Praktisch gezien wordt er tijdens de afname een profiel gemaakt van de emotionele ontwikkeling van alle leerlingen in de klas wat uiteindelijk resulteert in een beeld van het emotioneel ontwikkelingsniveau van de groep en inzichtelijk maakt waar de emotionele behoeften van de individuele leerling als ook van de groep liggen. Met deze behoeften kan in de klas rekening worden gehouden.
Shanna Visser (Orthopedagoog- generalist i.o.) en Nynke Jongsma (intern begeleider) zijn werkzaam in het speciaal onderwijs. Zij hebben jaren ervaring met het ontwikkelingsdynamisch kader van Anton Došen en zij hebben een effectieve werkwijze ontwikkeld voor de toepassing van het model voor emotionele ontwikkeling in het speciaal onderwijs.
De volgende thema’s komen aan bod:
Tijdens de studiedag zal orthopedagoog Shanna Visser de theoretische basis behandelen. Nynke Jongsma zal toelichten hoe de werkwijze in de praktijk werkt.
De studiedag is te volgen zonder voorbereiding. De docenten adviseren je wel om vooraf de aanbevolen literatuur door te lezen.
De studiebelasting van deze scholing bestaat uit het aantal contacturen. Het aantal contacturen is 6 uur.
De stof die in tijdens de studiedag wordt behandeld is in de praktijk toepasbaar voor orthopedagogen en psychologen werkzaam in het speciaal onderwijs cluster 3 en 4. Voor zorgcoördinatoren, leraren en intern begeleiders die werkzaam zijn in het speciaal onderwijs heeft de studiedag een informerend karakter.
De methode, die op deze studiedag wordt besproken, is toepasbaar voor kinderen met een verstandelijke beperking. Daarnaast kan de methode (met enige vertaalslag) ook bij kinderen zonder cognitieve beperking kan worden gebruikt, bijvoorbeeld bij kinderen met ASS of gedragsproblematiek met een normale begaafdheid.
Accreditatie is toegekend door :
Overige accreditaties in overleg
Heeft u een andere accreditatie nodig dan hierboven staat vermeld? Overleg dan met FORTIOR of de accreditatie kan worden aangevraagd. Neem contact op voor overleg via inschrijvingen@fortior.info
Shanna Visser heeft een ruime ervaring in het onderwijs aan kinderen met een verstandelijke beperking. Shanna is enkele jaren werkzaam geweest bij de W. A. van Lieflandschool te Assen (SO en VSO cluster 3). Op dit moment werkt ze als orthopedagoog generalist bij een GGZ instelling.
Shanna heeft opleidingen gevolgd bij em. prof. dr. Anton Došen over het ontwikkelingsdynamisch model, integratieve diagnostiek en behandeling en emotionele ontwikkeling. Ze heeft jaren ervaring met het implementeren van de ontwikkelingsdynamisch model binnen de W.A. van Lieflandschool. Dit heeft geresulteerd in een werkwijze waarmee leerlingen met een verstandelijke beperking optimaal kunnen worden gestimuleerd in hun ontwikkeling.
Bekijk de docent
Nynke Jongsma heeft vele jaren ervaring in het speciaal onderwijs, zowel binnen cluster 2 en 3 als asielzoekersonderwijs. Nynke heeft op de W. A. van Lieflandschool gewerkt op het observatiecentrum ‘de Eekwal’ (speciale voorziening voor leerlingen in verband met onderzoek en behandeling), SO en VSO. Momenteel is Nynke werkzaam als intern begeleider, orthopedagoog en beeldcoach op SO W. A. van Lieflandschool.
Nynke heeft veel kennis en ervaring opgedaan over de wijze waarop een leraar in de klas af kan stemmen op de emotionele ontwikkeling van kinderen met een verstandelijke beperking. Daarnaast heeft ze ruime ervaring met het coachen van teams en individuele leraren.
Bekijk de docent
| Ochtend | |
| 10:00 | Opening |
| 10:10 | Voorstelronde |
| 10:40 | Korte herhaling van theorie over emotionele ontwikkeling volgens Anton Dosen en de methode “de draad” van Gerrit Vignero |
| 11:30 | Pauze |
| 11:45 | Procesbeschrijving implementatie emotionele ontwikkeling W.A. van Lieflandschool. Hoe is dit weggezet in beleid en ontwikkelingsperspectief? |
| 12:30 | Lunch |
| Middag | |
| 13:30 | Beleid rond de afname van de SEO-R² en GroepsSEO (= het groepsgewijs afnemen van de SEO wat resulteert in een emotioneel ontwikkelingsniveau van de groep |
| 14:30 | Pauze |
| 14:45 | Workshop: Workshop SEO-R2 in de groep |
| 16:30 | Pauze |
| 16:45 | Workshop implementatie emotionele ontwikkeling in onderwijs |
| 17:00 | Afsluiting |
Vignero, G. (2011). De draad tussen cliënt en begeleider. De emotionele ontwikkeling als inspiratiebron in de begeleiding van personen met een verstandelijke handicap. Antwerpen-Apeldoorn: Garant. ISBN 978-90-441-2809-3 Bestel dit boek hier >>
Claes, L., Declercq, K., De Neve, L., Jonckheere, B., Marrecau, J., Morisse, F., Ronsse, E., Vangansbeke, T. (Red.), (2012). Emotionele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking. Antwerpen-Apeldoorn: Garant. ISBN: 9789044128499. Bestel dit boek hier >>
Došen, A. (2014). Psychische stoornissen, probleemgedrag en verstandelijke beperking. Een integratieve benadering bij kinderen en volwassenen. Assen: Koninklijke Van Gorcum BV. (vijfde herziene druk). ISBN 9789023252498. Bestel dit boek hier>>
Morisse, F., & Došen, A. (Red.). (2016). SEO-R². Schaal voor Emotionele Ontwikkeling – Revised². Antwerpen-Apeldoorn: Garant. ISBN: 9789044133677 Bestel dit boek hier>>
Ronsse, E. (2015). Een blik op de emotionele ontwikkeling. Is inschaling ook nuttig bij autisme en een normale begaafdheid? Deel 1. Sterk! In autisme. 34/1, 32-34.
Ronsse, E. (2015). Een blik op de emotionele ontwikkeling. Is een inschaling ook nuttig bij mensen met autisme en een normale begaafdheid? Deel 2. Sterk! In autisme. 34/2, 31 t/m 34.
Vandervelde, S. & Peters, A. (2017). Emotionele ontwikkeling en diagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking. In J. de Bruin, J. Vonk, A. van den Broek & B. Twint (Red.), Handboek emotionele ontwikkeling & verstandelijke beperking. Amsterdam: Boom. Bestel dit boek hier>>
