FysiekDOCENTEN: Wiebe Braam, Tejo Hylkema en Anneke Maas
INHOUD: Deelnemers werken onder begeleiding van deze drie topspecialisten op het gebied van slaapproblematiek bij mensen met een verstandelijke beperking aan een eigen diagnose- en behandelplan.
ACCREDITATIE: Is aangevraagd bij NIP K&J/NVO OG en voor AVG-en en psychiaters.
Deze studiedag wordt niet meer herhaald. Blijf op de hoogte van het scholingsaanbod van FORTIOR en meld je aan voor de nieuwsbrief
Inschrijven nieuwsbriefSlaapproblemen komen veel voor bij mensen met een verstandelijke beperking en hebben meestal een grote impact. Op de eerste plaats op het leven van de persoon zelf maar ook op dat van het gezin of de woongroep en de school of dagbestedingsgroep. Ouders hebben veel zorg over hun kind en maken er het beste van. Begeleiders raken in handelingsverlegenheid. Bovendien wordt de normale gang van zaken in gezin of groep vaak gehinderd. Voor de kinderen en volwassenen zelf en de mensen die hen ondersteunen is het dus heel belangrijk dat slaapproblemen tijdig, deskundig en adequaat worden behandeld.
Slaapproblemen kunnen een medische of psychische oorzaak hebben. Daarnaast kunnen omgevingsfactoren een rol spelen. De behandeling van slaapproblemen gebeurt dan ook bij voorkeur in een multidisciplinair team.
De masterclass wordt gegeven door drie topspecialisten op het gebied van slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking, namelijk: dr. Wiebe Braam (AVG), Tejo Hylkema (verpleegwetenschapper) en dr. Anneke Maas (gedragswetenschapper). Tijdens de masterclass over slaapproblemen werken multidisciplinaire duo’s onder begeleiding aan een diagnose- en behandelplan voor hun eigen cliënt. In de masterclass worden maximaal zes casussen behandeld van kinderen of volwassen met een verstandelijke beperking en slaapproblemen.
Tijdens de cursus zal in eerste instantie aandacht worden besteed aan de medische diagnostiek en behandeling. Daarna komen de gedragsmatige diagnostiek en interventies aan bod.
1e dag: diagnostiek
Op de eerste dag bespreken Wiebe Braam, Tejo Hylkema en Anneke Maas de casussen die door de deelnemers zijn voorbereid. De deelnemers presenteren hun casus met PowerPoint of Prezi. Van elke casus worden de resultaten van de melatoninetest, de slaapvragenlijsten en het slaapdagboek besproken. Per casus wordt het slaapprobleem geclassificeerd in termen van ernst, slaapstoornis en slaapefficiëntie. Het is de bedoeling dat de deelnemers na de eerste dag een plan voor medische behandeling en een plan voor nadere gedragsmatige diagnostiek klaar hebben.
2e dag: evaluatie medische c.q. melatonine behandeling en opzetten gedragsmatige behandeling
Op de tweede dag wordt onder begeleiding van Wiebe Braam bij elke casus de medische behandelingen geëvalueerd. Daarnaast wordt onder begeleiding van Anneke Maas en Tejo Hylkema bij elke casus besproken welke gedragsmatige behandeling mogelijk is. Het is de bedoeling dat de deelnemers na de tweede dag een behandelplan voor gedragsmatige behandeling klaar hebben.
3e dag: evaluatie gedragsmatige behandeling
Op de derde dag worden de gedragsmatige behandelingen geëvalueerd samen met Tejo Hylkema en Anneke Maas.
Wiebe Braam is als arts voor Verstandelijk Gehandicapten (AVG) verbonden aan Advisium ’s Heeren Loo in Wekerom. Op 29 september 2010 is Wiebe gepromoveerd. Zijn promotieonderzoek bij het Gouverneur Kremers Centrum van de Universiteit Maastricht richtte zich op de effectiviteit van melatonine in de behandeling van slaapstoornissen bij kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking.
Anneke Maas is als gedragswetenschapper verbonden aan de faculteit de Sociale Wetenschappen afdeling Orthopedagogiek Leren & Ontwikkelen van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Op 27 februari 2014 is Anneke gepromoveerd. Haar promotieonderzoek bij het Gouverneur Kremers Centrum van de Universiteit Maastricht richtte zich op de prevalentie en diagnostiek van slaapstoornissen bij kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking. In het bijzonder gaat haar aandacht naar slaapproblemen bij genetische syndromen.
Anneke Maas werkt samen met Wiebe Braam bij de slaappolikliniek ’s Heeren Loo in Wekerom.
Tejo Hylkema is verplegingswetenschapper en mede-eigenaar van Nyx zorg voor slaap. Hij is specialist in actigrafisch onderzoek en heeft veel kennis van de diagnostiek van slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking. Al heel lang adviseert hij diverse instellingen over de behandeling van slaapproblemen. In 2014 werd Nyx zorg voor slaap opgericht. Deze maatschap richt zich zowel op slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking en ouderen verblijvend in een instelling als op slaapproblemen bij andere mensen. Daarnaast is Tejo Hylkema promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen en consulent bij het CCE.
De masterclass is alleen toegankelijk voor multidisciplinaire duo’s, zoals:
Een PPG-er of medewerker nachtzorg kan eventueel aanschuiven als derde lid.
In de masterclass mogen casussen ingebracht worden van cliënten tussen de 2 en 50 jaar die thuis wonen of in een woonvoorziening. De ingebrachte casus betreft een probleem met inslapen, doorslapen of vroeg wakker worden. Bij voorkeur gebruikt de cliënt geen melatonine.
Bij aanmelding worden in het digitale aanmeldformulier de volgende vragen gesteld:
Zodra de aanmelding bij FORTIOR is binnengekomen ontvang je de volgende documenten:
De ingevulde vragenlijsten en (een scan van) het slaapdagboek dienen uiterlijk op 07 maart 2016 te worden gemaild naar inschrijvingen@fortior.info zodat de docenten de casussen kunnen voorbereiden.
Voor de eerste bijeenkomst dient ook een speekseltest melatonine te zijn afgenomen. Deze moet vóór 21 februari 2016 worden opgestuurd naar het laboratorium zodat de resultaten van de test op 07 maart beschikbaar zijn. De speekseltest kan via FORTIOR worden besteld (meer informatie vindt u verderop onder het kopje Inschrijvingen).
Tenslotte is ook een actigrafisch onderzoek nodig. Met de actiwatch kunnen bewegingspatronen tijdens de periode in bed geregistreerd worden. Door de gegevens te berekenen is het mogelijk te doen over het bestaan en de aard van de slaapproblematiek. De cliënt dient de actiwatch een week lang 24 uur per dag om de pols te dragen. Niet alle cliënten doen dit. In deze gevallen moet over een alternatief worden nagedacht. Het lenen van de actiwatch kan via FORTIOR worden geregeld op basis van een leenovereenkomst. De gegevens kunnen ook naar FORTIOR gestuurd worden (meer informatie verderop onder het kopje inschrijvingen). De gegevens van de actiwatch worden door Tejo Hylkema zelf bewerkt. Hij is gespecialiseerd in actigrafisch onderzoek.
Accreditatie wordt aangevraagd voor:
Alle deelnemers ontvangen na de derde bijeenkomst een certificaat met de handtekeningen van Wiebe Braam, Tejo Hylkema en Anneke Maas.
De volgende literatuur is verplicht voor artsen en gedragskundigen:
Jan et al. (2008). Sleep Hygiene for Children With Neurodevelopmental Disabilities. Pediatrics, 122, 1343-1350. te downloaden via: http://pediatrics.aappublications.org/content/122/6/1343.full.html
Wiggs, L. (2007). Sleep Disorders. In Carr, A. et al. (2007). The handbook of Intellectual Disability and Clinical Psychology. New York: Routledge (Hoofdstuk 11, pag. 371-421).
Voor gedragskundigen ook
Didden et al. (1998). Functional assessment and treatment of sleeping problems with developmentally disabled children: Six case studies. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 29:85-97.
Maas. A.P.H.M. et al. (2011). Psychometric properties of a sleep questionnaire for use in individuals with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 32:2467-2479.
Voor artsen ook
Braam et al. (2009). Exogenous melatonin for sleep problems in individuals with intellectual disability: a meta-analysis. Developmental Medicine & Child Neurology, 51:340-349.
Braam, W., Duinen-Maas, M.J. van, Festen, D. A. M., Gelderen, I. van, Huisman, S.A., & Tonino, M.A.M. (Eds.) (2014). Slaapproblemen. In Medische Zorg voor Patiënten met een Verstandelijke Beperking. Houten: Prelum (Hoofdstuk 7, pag. 125-138).
Bruni et al. (2014). Current role of melatonin in pediatric neurology: Clinical recommendations. European Journal of Paediatric Neurology. http://dx.doi.org/10.1016/j.ejpn.2014.12.007
