FysiekSPREKERS: Tanja Sappok, Filip Morisse, Leen De Neve, Jolanda Vonk, Angelique Peters en Joan Vermeulen en Xavier Moonen. Voorzitter is Paula Sterkenburg.
INHOUD: Hoe een schaal voor emotionele ontwikkeling wel en niet bij kan dragen aan het nemen van het perspectief van de ander.
ACCREDITATIE: Is toegekend door bij NIP/NVO.
Het symposium is onderdeel van de internationale NEED-conferentie die van 6 tot 8 juli in Enschede plaats vond. NEED staat voor Network of Europe on Emotional Development.
Deze studiemiddag wordt niet meer herhaald. Blijf op de hoogte van ons aanbod en meld je aan voor de nieuwsbrief.
Inschrijven nieuwsbriefOm een kwalitatief goede ondersteuning te kunnen bieden aan mensen met een verstandelijke beperking is het belangrijk om het perspectief van die mensen in te kunnen nemen. Zo is het belangrijk dat ouders en begeleiders zich ervan bewust zijn wat de persoon met een beperking kan en aankan. Daarnaast is het essentieel om na te gaan wat hij/zij nodig heeft. Neem je als ouder of begeleider niet of te weinig het perspectief in van de cliënt en heb je te weinig zicht op de mogelijkheden en beperkingen van deze persoon, dan krijg je onder- of overvraging.
Een manier om het perspectief van de cliënt in te nemen is door het niveau van emotionele ontwikkeling te bepalen. Door ervaringen in de praktijk is duidelijk geworden dat aandacht voor emotioneel functioneren onmisbaar is voor de adequate ondersteuning van de psychosociale ontwikkeling van deze mensen. Die aandacht is ook nodig voor het ontdekken van de processen die tot probleemgedrag en psychopathologie leiden. Voor het bepalen van het niveau van emotionele ontwikkeling is de Schaal voor Emotionele Ontwikkeling – Revised² (SEO-R²) in gebruik. Momenteel is een ingekorte versie van de SEO-R², de Scale for Emotional Development – Short (SED-S), in ontwikkeling. Aan deze schaal werkt een internationale groep van deskundigen uit Duitsland, België en Nederland. De stand van zaken zal worden gepresenteerd door de voorzitter van deze groep Tanja Sappok.
Om het perspectief van de cliënt in te kunnen nemen is het niet voldoende om inzicht te hebben in de basisbehoefte van een cliënt. We moeten ook een essentiële rol toebedelen aan de relatie. Tijdens het FORTIOR symposium in Tilburg (2015) zei dr. Paula Sterkenburg daarover in haar presentatie ‘Psychofysiologische homeostase en gehechtheid’, dat er een psychofysiologische ontregeling op kan treden, als er onvoldoende balans is tussen wat een persoon met een verstandelijke beperking nodig heeft en de (gehechtheids)relatie met hem. Afwezigheid van een veilige geborgen relatie heeft het aanmaken van cortisol (stress hormoon) tot gevolg. Deze psychofysiologische ontregeling kan vervolgens leiden tot gedragsproblemen zoals agressie, eetproblemen en slaapproblemen. Voor een kwalitatief goede ondersteuning is het daarom belangrijk om te weten wat de ander nodig heeft en hoe je dat kan bieden om zo de psychofysiologische balans in evenwicht te houden.
Tijdens dit symposium zullen we stil staan bij hoe we, kijkend naar wat de cliënt emotioneel aan kan, kunnen zorgen voor minder ontregeling en daardoor voor minder gedragsproblemen. Vragen die aan bod komen zijn:
Dr. Paula Sterkenburg is universitair docent aan de Afdeling Ontwikkelingspedagogiek, Faculteit Psychologie en Pedagogiek en EMGO+ Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg van de Vrije Universiteit te Amsterdam en gz-psycholoog/therapeut bij de afdeling psychotherapie van Bartiméus in Doorn. Haar promotieonderzoek had als thema de ‘Integratieve Therapie voor Gehechtheid en Gedrag’. De VGN kende haar in 2007 de eerste VGN Gehandicaptenzorgprijs toe voor de manier waarop zij een brug heeft weten te slaan tussen onderzoek en praktijk. In 2012 werd aan haar de Han Nakken-prijs van de Rijksuniversiteit Groningen toegekend voor het werkboekje ‘Vertrouwensrelatie voor ontwikkeling’ als de meest opmerkelijke praktijkprestatie. In 2013 won ze de prijs van het Fonds NutsOhra met het voorstel van de EMB Hi Sense app in het kader van het thema: ‘Vergroten van eigen invloed en regie voor en door mensen met ernstig meervoudige beperkingen (EMB)’. In 2015 eindigde ze met dit voorstel binnen de top 3 van de VU EMGO+ Societal Impact Award. De ONVZ Vakprijs van de zorginnovatiewedstrijd Het Beste Zorgidee van Nederland 2015 ging naar WhatsUpp, ontwikkeld binnen het samenwerkingsverband Stichting Nieuwzorg – VU en gebaseerd op de ervaringen met de ‘Shakem’ app van Bartiméus.
Tanja Sappok was born in Heidelberg and studied medicine in Aachen and the U.S. She specialized in neurology and psychiatry and is heading the outpatient clinic for adults with ID and mental disorders at the Evangelisches Krankenhaus Königin Elisabeth Herzberge in Berlin, Germany.
Autism spectrum disorder (ASD) in adults with ID has her special interest. Even though ASD is a frequent co-morbidity in persons with ID, it may not be recognized until adulthood. Due to the lack of appropriate diagnostic measures in adults with ID, she evaluated the feasibility and validity of instruments commonly used in children such as ADOS, ADI-R, and SCQ and adopted them for the use in adults. In addition, she developed ASD screeners such as the Autism-Checklist (ACL) for physicians and psychologists and the Diagnostic Behavioral Assessment for ASD – Revised (DiBAS-R) for close caregivers. Moreover, she is interested in emotional development and its relationship to ASD and challenging behaviors.
Tanja is author and co-author of many articles and book chapters. She is lecturer at the Charité University hospital and member of national and international executive boards such as DGSGB and EAMHID. Currently, she lives with her husband and her three children in Berlin.
Leen De Neve is ortho-agoog in Outreach De Steiger-De Meander, vanuit PC Caritas (Melle, België). Ze werkte meer dan tien jaar in de gehandicaptensector, bij teams die jongeren en volwassenen ondersteunen met een verstandelijke beperking. De laatste jaren ondersteunt ze vanuit een mobiel team de (professionele en natuurlijke) omgeving van (jong)volwassenen met een verstandelijke beperking en bijkomende problemen met hun geestelijke gezondheid. Daarnaast geeft ze vorming en opleiding aan ondersteuners en is ze reeds jarenlang mede-trekker van de SEN-SEO-beweging, voornamelijk rond het thema ‘van inschatting naar ondersteuning’.
Filip Morisse is ortho-agoog in outreach De Steiger-De Meander van het Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain (Gent, België). Hij heeft 25 jaar ervaring in de psychiatrie met observatie en behandeling van volwassenen met een verstandelijke beperking en bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen.
Daarnaast geeft Filip consultatie/advies en opleiding/vorming aan heel wat voorzieningen en diensten in Vlaanderen en Nederland.
Filip is één van de trekkers van de SEN-SEO beweging in Vlaanderen.
In 2014 startte hij zijn promotieonderzoek aan de Universiteit van Gent omtrent het versterken van groepsleiders in hun emotionele beschikbaarheid en hun mentaliserend vermogen (Emotional Development in persons with intellectual disabilities: A study into the design and the effectiveness of a support method. Promotor: Prof. Dr. S. Vandevelde; co-promotor: Prof. Dr. G. Van Hove).
Joan Vermeulen: heeft een achtergrond in de gezondheidswetenschappen en is gepromoveerd aan de Universiteit van Maastricht op een onderzoek over de co-creatie van een eHealth-innovatie ter ondersteuning van kwetsbare thuiswonende ouderen. Zij is werkzaam geweest als onderzoeker in diverse regionale, nationale en internationale innovatietrajecten en onderzoeksprojecten in de eerstelijnszorg en langdurige zorg. Momenteel is zij werkzaam als programmaleider onderzoek & ontwikkeling zorg bij Lunet zorg.
Angelique Peters: is orthopedagoog generalist (NVO) bij Lunet zorg. Zij werkt daarnaast als consulent bij het Centrum voor Consultatie en Expertise en verzorgt als gastdocent lessen bij RINO. Binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking vindt zij haar uitdaging in het uitleggen van moeilijk verstaanbaar gedrag en het coachen om mensen in hun kracht te zetten. Vanuit de steeds terugkerende thematiek heeft zij, samen met Jolanda Vonk en in afstemming met collega’s in het werkveld, de leidende principes die van invloed zijn op relaties vertaald naar ZIEN.
Jolanda Vonk: heeft Speciale Pedagogiek gestudeerd aan de VU in Amsterdam. Ze is Orthopedagoog- Generalist en GZ-psycholoog en sinds 30 jaar werkzaam in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Zij heeft bij verschillende organisaties in den lande gewerkt. Vanaf eind jaren “80 is zij bekend met het ontwikkelingsdynamisch model van Prof. A. Došen. In 2009 schreef ze, samen met Amieke Hosmar, het boek: Emotionele ontwikkeling bij mensen met een beperking: een denk- en handelingskader voor de praktijk. Sindsdien verzorgt zij workshops en studiedagen in den lande op vraag en workshops bij Fortior over emotionele ontwikkeling. Jolanda heeft zitting in LNEO: Landelijk Netwerk Emotionele Ontwikkeling. Jolanda is daarnaast ook werkzaam als trainer/coach en sinds 2015 als seksuoloog voor mensen met een verstandelijke beperking. Samen met Angelique Peters is zij inhoudelijke ontwikkelaar en trainer van ZIEN, basisscholing van Lunet zorg.
Dr. Xavier Moonen is orthopedagoog en GZ-psycholoog, is werkzaam als beleidsadviseur bij Koraal Groep in Sittard,
is bijzonder lector op het gebied van inclusie van mensen met een verstandelijke beperking aan de Zuyd Hogeschool te Heerlen, mogelijk gemaakt door de Koraal Groep, en is als docent en onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde op een participatief onderzoek over de behandelervaringen van jongeren met een licht verstandelijke beperking. Zijn specifieke belangstelling gaat uit naar instrumentontwikkeling op het gebied van (L)VB, naar mensen met een verstandelijke beperking in verhoorsituaties, naar interventies die inclusie van mensen met een verstandelijke beperking in de samenleving kunnen bevorderen en naar het doen van onderzoek samen met mensen met een (licht) verstandelijke beperking. Dit leidde tot diverse publicaties over mensen met een (licht) verstandelijke beperking
Het symposium “schaal voor emotionele ontwikkeling en het perspectief van de cliënt” staat behalve voor de conferentiedeelnemers ook open voor andere belangstellenden. Gedragsdeskundigen, begeleiders, vaktherapeuten, managers en ouders die meer willen horen over de relatie tussen perspectief nemen en het gebruik van een schaal voor emotionele ontwikkeling, zijn van harte welkom.
| Middag | |
| 13:30 | Opening door de dagvoorzitter Welcome by chairperson: Dr. P. Sterkenburg |
| 13:45 | Hoe draagt de SED-S bij aan het nemen van de perspectief van de cliënt in praktijk? How does the SED-S contribute to take the perspective of the client in clinical practice? Priv.-Doz. Dr. T. Sappok |
| 14:30 | Hoe draagt de SED-R² eraan bij om begeleiders het perspectief van de cliënt leren in te nemen? How does the SED-R² contribute to teach caregivers to take the perspective of the client? L. de Neve en F. Morisse |
| 15:15 | Pauze |
| 15:30 | Zijn er ook andere manieren om het perspectief van de cliënt in te nemen? Een presentatie over de basisbenadering ZIEN van Lunet zorg Are there other ways to take the perspective of the client? A presentation on ZIEN a method used in Lunet zorg J. Vonk, A. Peters en J. Vermeulen |
| 16:15 | Perspectief van de cliënt. Wat zijn de beperkingen van de SED-S/SEO? The perspective of the client: What are the limitations of the SED-S/SEO? Dr. X. Moonen |
| 17:00 | Afronding Closing of the symposium Dr. P. Sterkenburg |
| 17:15 | Borrel |
Op 7 juli 2016 is er een symposium over Schaal voor emotionele ontwikkeling en het perspectief van de cliënt. Op deze pagina lees je meer over het programma
Claes, L., Declercq, K., De Neve, L., Jonckheere, B., Marrecau, J., Morisse, F., Ronsse, E. & Vangansbeke, T. (2012). Emotionele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking. Antwerpen-Apeldoorn: Garant nv.
De Belie, E. & Van Hove, G. (red.). (2013). Wederzijdse emotionele beschikbaarheid. Mensen met een verstandelijke beperking, hun context en begeleiders samen op weg. Antwerpen-Apeldoorn: Garant nv.
Dekker-van der Sande, F. & Sterkenburg, P. (2015). Mentaliseren kan je leren. Introductie in Mentaliseren Bevorderende Begeleiding (MBB). Doorn: Bartimeus Reeks.
Došen, A. (2014). Psychische stoornissen, probleemgedrag en verstandelijke beperking. Assen: Van Gorcum.
Heijkoop, J., (2015). Ontdekkend kijken. Basisboek Methode Heijkoop. Heijkoop Academy.
Morisse, F. & Došen, A. (red.). (2016). SEO-R². Schaal voor Emotionele Ontwikkeling – Revised². Instrument voor Assessment. Antwerpen-Apeldoorn: Garant nv.
