Terug naar het overzicht

Slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking

13 sep 2016
Plaats
Fysiek

DOCENT: Anneke Maas
INHOUD: De prevalentie, diagnostiek en behandeling van slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking.
ACCREDITATIE: Is toegekend door  NIP K&J/NVO OG.

Deze studiedag wordt niet meer herhaald. Blijf op de hoogte van ons aanbod en meld je aan voor de nieuwsbrief!

Inschrijven nieuwsbrief

Slaapproblemen komen vaak voor bij mensen met een verstandelijke beperking. De percentages, die in onderzoeken genoemd worden, variëren tussen 15 en 85 %. De mate waarin problemen met slapen voorkomen en de aard van de problematiek, hangt vaak samen met de oorzaak van de verstandelijke beperking. Mensen met genetische syndromen hebben bijvoorbeeld relatief vaker slaapstoornissen.

Slaapproblemen hebben grote gevolgen voor de persoon zelf. Ze kunnen leiden tot gedragsproblemen of wisselende stemmingen. Kinderen met een slaapstoornis kunnen zich hierdoor minder goed ontwikkelen. Daarnaast kunnen de mensen waarmee de persoon woont hinder ondervinden van de slaapstoornis. Meestal is deze overlast voor de omgeving de reden om hulp te zoeken. Terwijl ook behandeling nodig is als de slaapproblemen slechts gevolgen hebben voor de persoon zelf. Dit wordt vaak onderschat.

Hoe kunnen slaapproblemen eerder en beter onderkend worden? Welke behandelmethoden kunnen ingezet worden? Deze studiedag geeft een overzicht van wat mogelijk is.

 

Goed kijken naar de oorzaken

Slaapstoornissen kunnen een medische oorzaak hebben. Sommige mensen hebben problemen bij de ademhaling of maken het slaaphormoon melatonine niet aan. Maar het kan ook zijn, dat er psychische oorzaken of omgevingsfactoren in het spel zijn. Een combinatie van oorzaken komt ook voor. Het is daarom belangrijk goed te kijken naar de oorzaak van slaapstoornissen. Als bijvoorbeeld bij een medische oorzaak van het slaapprobleem vooral aandacht wordt besteed aan gedrag, dan helpt de behandeling niet.

Het is belangrijk om slaapstoornissen vanuit een multidisciplinair team te behandelen.

 

Op deze pagina krijg je extra achtergrondinformatie over de verschillende slaapstoornissen die er bestaan.

Langdurige slapeloosheid (insomnia)

Bij deze stoornis kan het voorkomen dat de persoon er lang over doet om in slaap te vallen tijdens bedtijd. Een andere vorm is dat de cliënt nachts wakker wordt en begint te roepen of uit bed komt. Het komt voor dat mensen met een verstandelijke beperking en deze slaapstoornis tot in de pubertijd bij hun ouders in bed slapen (zogenaamde co-sleeping).

 

Overmatige slaperigheid overdag (hypersomnie)

De persoon is extreem slaperig of moe overdag.

 

Vreemde gedragingen tijdens de slaap (parasomnie)

Vreemd gedrag tijdens de slaap, zoals paniekaanvallen, schreeuwen en bewegen. Slaapwandelen komt bij mensen met een verstandelijke beperking minder voor. De persoon heeft niet in de gaten dat hij zich tijdens zijn slaap vreemd gedraagt.

Inhoud studiedag slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking

Anneke Maas is gepromoveerd op slaapstoornissen bij kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking en een genetisch syndroom. Tijdens deze studiedag vertelt ze meer over de prevalentie, diagnostiek en behandeling. Anneke bespreekt alleen behandelmethodieken die evidence-based zijn. Anneke belicht het onderwerp theoretisch en koppelt de theorie aan praktische toepassingen.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

  • Culturele normen over slaapgedrag en slaap duur
  • Hoe vaak komen slaapstoornissen bij mensen met een ontwikkelingsbeperking voor in vergelijking met mensen zonder ontwikkelingsbeperking?
  • Welke verschillende slaapstoornissen bestaan er?
  • Theoretische modellen toegepast op slaap: leertheorie, cognitieve benadering, systeemtheoretische benadering
  • Op welke manier en met welke instrumenten kunnen slaapproblemen onderzocht worden?
  • In dit kader wordt een bruikbare vragenlijst gepresenteerd die Anneke zowel in haar praktijk in de slaappolikliniek als voor haar promotieonderzoek gebruikt.
  • Wat is het belang van een (goede) slaaphygiëne bij de behandeling van slaapproblemen?
  • Welke behandelmethoden zijn er?

o Gedragstherapie
o Medische behandelingen (o.a. Melatonine)

Anneke Maas heeft voornamelijk ervaring met de behandeling van slaapproblemen bij kinderen met een verstandelijke beperking.

 

Studiebelasting & voorbereiding

De studiedag is te volgen zonder voorbereiding. Als je dat wenst kun je vooraf de aanbevolen literatuur doorlezen.

De studiebelasting van deze scholing bestaat uit het aantal contacturen. Het aantal contacturen is 5,5 uur.

Doelgroep

Deze studiedag is vooral bedoeld voor gedragsdeskundigen, AVG-en, verpleegkundigen, ambulante- en gezinsbegeleidsters, managers en coördinerend begeleiders. Ouders en professionals van een andere discipline, die te maken hebben met slaapproblematiek, zijn ook van harte welkom.

 

De studiedag slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking is in 2016 geaccrediteerd door:

1. Het NIP Kinder-en Jeugdpsycholoog (K&J)/NVO Orthopedagoog Generalist (OG):

  • Diagnostiek: 1,5 punten
  • Behandeling: 1 punt
  • overige taken: 0,5 punt
  • herregistratie: 6 punten.

2. Het accreditatiebureau Kwaliteitsregister V&V en Register Zorgprofessionals voor 6 punten

3. Het KNGF (Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapeuten) voor 5 punten

 

Anneke Maas

Anneke Maas is verbonden aan de faculteit de Sociale Wetenschappen afdeling Orthopedagogiek Leren & Ontwikkelen van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Op 27 februari 2014 is Anneke gepromoveerd. Haar promotieonderzoek bij het Gouverneur Kremers Centrum van de Universiteit Maastricht richtte zich op de prevalentie en diagnostiek van slaapstoornissen bij kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking. In het bijzonder gaat haar aandacht naar slaapproblemen bij genetische syndromen.

dr. Anneke Maas werkte samen met de dr. Wiebe Braam (AVG) bij de slaappolikliniek ‘s Heeren Loo in Wekerom.
Bekijk de docent

Ochtend
10:00

Opening

10:15

Prevalentie en classificatie van slaapproblemen

11:00

Pauze

11:15

Theoretische modellen en slaaphygiëne

12:30

Lunchpauze

 
Middag
13:30

Diagnostische instrumenten

15:15

Pauze

15:30

Behandelmethoden

16:45

Vragen uit het publiek

17:00

Afsluiting

Aanbevolen Literatuur

Braam et al. (2009). Exogenous melatonin for sleep problems in individuals with intellectual disability: a meta-analysis. Developmental Medicine & Child Neurology, 51:340-349.

Didden, D. & Sigafoos, J. (2001). A review of the nature and treatment of sleep disorders in individuals with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 22:255-272.

Didden et al. (1998). Functional assessment and treatment of sleeping problems with developmentally disabled children: six case studies. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 29:85-97.

Hylkema, T. & Vlaskamp, C. (2009). Significant improvement in sleep in people with intellectual disabilities living in residential settings by non-pharmaceutical interventions. Journal of Intellectual Disability Research, 53/8:1343-1350.

Jan et al. (2008). Sleep Hygiene for Children With Neurodevelopmental Disabilities. Pediatrics, 122:1343-1350.

Maas. A.P.H.M. et al. (2011). Psychometric properties of a sleep questionnaire for use in individuals with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 32:2467-2479.

Maaskant, M. et al. (2013). Circadian sleep-wake rhythm of older adults with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 34:114-1151.

Van de Wouw, E. van de. (2012). Prevalence, associated factors and treatment of sleep problems in adults with intellectual disability: a systematic review. Research in Developmental Disabilities, 33:1310-1332.

Wiggs, L. (2007). Sleep Disorders. In Carr, A. et al. (2007). The handbook of Intellectual Disability and Clinical Psychology. New York: Routledge (Hoofdstuk 11, pag. 371-421). Bestel dit boek hier >>

Wiggs, L. (2009.) Behavioural aspects of children’s sleep. Archives of Disease in Childhood, 94:59-62.

nieuwsbrief

">

Blijf op de hoogte van nieuwe trainingen, ontwikkelingen en onze informatieve artikelen