Terug naar het overzicht

Mentaliseren als ‘veilige basis’ voor emotionele verbinding

Mentaliseren als ‘veilige basis’ voor emotionele verbinding (fysieke bijeenkomst)
16 mei 2025
Plaats
Fysiek
Accreditatie

DOCENT: Erik De Belie
INHOUD: Hoe je teams in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking kunt ondersteunen zodat zij in staat blijven zich voldoende af te stemmen op de emotionele basisbehoeften van hun cliënten.
TIJDSDUUR: op 16 mei 2025 van 9:30 tot 16:30 uur.
LOCATIE: Utrecht
ACCREDITATIE: Is toegekend door het NIP K&J / NVO OG (geldt ook voor SKJ)
INVESTERING: 285,00 per persoon inclusief koffie, thee en lunch. FORTIOR is vrijgesteld van BTW.

Inschrijven

Emotionele ontwikkeling in verbinding: Ondersteuning van teams

Tegenwoordig wordt er van uitgegaan dat het erg belangrijk is dat de omgeving en daarmee ook de begeleiding zich ‘goed genoeg’ afstemt op de basale emotionele behoeften van cliënten met een verstandelijke beperking en bijkomende GGZ-problemen. Hierbij is het nodig om zowel oog te hebben voor de kwetsbaarheid als voor de veerkracht van cliënten.

Dit stelt behandelaars en begeleiders voor een ingewikkelde opdracht. Handelingsverlegenheid en burn-out dreigen dan. Begeleiders kunnen (probleem)gedrag steeds beter diagnostisch plaatsen, bijvoorbeeld in een ontwikkelingsdynamisch kader. Maar ze hebben een probleem met de grote kloof die gaapt tussen de inschatting van de (emotionele) ontwikkeling van een cliënt en de vertaalslag naar het handelen van de begeleider.

In de praktijk en uit leertrajecten blijkt dat begeleiders hierbij het best gecoacht worden op een manier waarbij de thema’s stress- en emotieregulatie en mentalisatie centraal staan. Gedragsdeskundigen, teamcoaches en managers kunnen hun teams dan ook ondersteunen door ze op deze manier te coachen.

Erik De Belie heeft mentaliseren beschreven als een stapsgewijs en dynamisch proces. Op deze studiedag hoor je meer over mentaliseren als leidraad voor teamcoaching gericht op emotionele verbinding. Hierbij wordt de theorie levendig gemaakt aan de hand van praktijkvoorbeelden en video en krijgen de deelnemers tijd om te reflecteren over wat ze nodig hebben om deze manier van coachen zelf toe te passen. De dag wordt afgerond met MENTEMO: een reflectiespel over emotionele verbinding dat gebruikt wordt in het kader van teamcoaching. lees hier meer over MENTEMO

Mentaliseren

Došen (2014): “In de praktijk met mensen met een verstandelijke beperking wordt het mentalisatieconcept nog weinig toegepast. Zonder twijfel zou de behandeling gebaseerd op dit concept ook bij deze populatie goed van pas kunnen komen.”

Begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking (en complexe problematiek) komen regelmatig voor hete vuren en diverse uitdagingen te staan. Volgens Erik De Belie is het belangrijk dat begeleiders deze uitdagingen ernstig nemen en aanvoelen welke intense stress en emoties ze oproepen. Dit doe je niet door emoties en stress weg te drukken, maar door ze te ervaren en te reguleren waardoor er ademruimte ontstaat om verder te mentaliseren. Mentaliseren, of emotioneel begrijpen, start met  het indrukken van de pauzeknop en jezelf de ruimte gunnen om in het kader van ‘helpende beeldvorming’ stil te staan bij de betekenis van het gedrag van cliënten. Hierbij kan je gebruik maken van je eigen diagnostische kaders of methodieken en het ontwikkelingsdynamisch model.

Het is ook cruciaal dat je evenzeer aandacht heb voor je eigen gevoelens en gedachten die in het contact met deze cliënten opgeroepen worden, aangezien de zelfbeleving een grote invloed uitoefent op de manier waarop je emotioneel beschikbaar bent in de relatie met één of meerdere cliënten. Emotionele beschikbaarheid houdt in dat je op een milde manier aandacht hebt voor het combineren van sensitief aanvoelen met het bieden van structuur (houvast en ‘helpende grenzen) en het scheppen van ruimte voor de veerkracht van cliënten. Aangezien dit niet zo eenvoudig is, schenken we ook aandacht aan wat een begeleider nodig heeft om zich emotioneel beschikbaar af te stemmen.

Inhoud van de studiedag

De docent Erik De Belie geeft je tijdens deze dag concrete handvatten voor de ondersteuning van teams.

De volgende thema’s komen aan bod

  • emotionele ontwikkeling in verbinding: de link met het ontwikkelingsdynamisch kader
  • beroepskeuze en emotionele deskundigheid van begeleiders, met aandacht voor de kracht en kwetsbaarheid van hun eigen gehechtheidsstijlen
  • stress en het reguleren van stress (tolerantievenster)
  • mentaliseren: verbinding tussen buikgevoel en reflecterend hoofd
  • mentaliseren als stapsgewijs en dynamisch proces
  • wederzijdse emotionele beschikbaarheid: veilige basis/veilige haven
  • MENTEMO: reflectiespel – kennismaken en spelen in deelgroepen

Studiebelasting & voorbereiding

De studiedag is te volgen zonder voorbereiding. Indien gewenst kun je de aanbevolen literatuur doorlezen.

De studiebelasting van deze scholing bestaat uit het aantal contacturen. Het aantal contacturen is 6 uur.

 

Aanbevolen literatuur

Hoofdstuk 3 – Mentaliseren: Basis voor emotionele ontwikkeling en relationele verbinding (blz 69 t/m 110) uit het boek  Morisse, F., De Belie, E., Blontrock, M., Verhasselt, J. & Claes, C. (2017) Emotionele ontwikkeling in verbinding. Coachingsmethodiek voor begeleiders van cliënten met probleemgedrag.  Antwerpen – Apeldoorn: Garant Bestel dit boek hier>>

Hoofdstuk 4 – Mentaliseren als leidraad bij coaching (blz 113 t/m 157) uit het boek  Morisse, F., De Belie, E., Blontrock, M., Verhasselt, J. & Claes, C. (2017) Emotionele ontwikkeling in verbinding. Coachingsmethodiek voor begeleiders van cliënten met probleemgedrag.  Antwerpen – Apeldoorn: Garant Bestel dit boek hier>>

Belie, De, E. (2013) Reguleren van stress en mentaliseren: een veilige basis voor emotionele beschikbaarheid. Artikel in Balans Bekijk het artikel hier>>

De Belie, E., Blontrock, M., Verhasselt (2018) Wees niet bang van spanningen, ga ermee aan de slag. Artikel op sociaal.net Bekijk het artikel hier>>

Doelgroep

  • psychologen, orthopedagogen, vaktherapeuten, teamleiders, managers en begeleiders die werken met mensen met een verstandelijke beperking in hun eigen praktijk, in organisaties voor zorg aan mensen met een verstandelijke beperking, GGZ, verslavingszorg en forensische hulpverlening
  • psychologen, orthopedagogen, teamleiders, leraren en interne begeleiders in het speciaal onderwijs.

Accreditatie

  • Accreditatie is toegekend door het accreditatiebureau Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP/NVO orthopedagoog-Generalisten voor het volgend aantal punten
    • Herregistratie 6 punten
    • Opleiding – behandeling 2 punten
    • Opleiding – diagnostiek 0,5 punt
    • Opleiding – overige taken, 05 pun
  • Het SKJ neemt de accreditatie van NIP K&J / NVO OG over. Voor deelname aan deze training krijg je 6 punten.


Overige accreditaties in overleg

Heb je een andere accreditatie nodig dan hierboven staat vermeld? Stuur dan een bericht naar inschrijvingen@fortior.info met de vraag of de gewenste accreditatie kan worden aangevraagd. FORTIOR zal je dan expliciet laten weten of de accreditatie wel of niet zal worden aangevraagd.

 

Certificaat en invoeren presentie

FORTIOR reikt aan het eind van de dag certificaten uit. Op het certificaat staan de accreditaties en hun ID-nummers vermeld.

Voor sommige registers van beroepsverenigingen, zoals bij NIP K&J / NVO OG, kwaliteitsregister Paramedici, KNGF, Register Vaktherapie en Registerplein, voert FORTIOR de presentie in. Hiervoor hebben wij het nummer nodig waarmee je in het register bent ingeschreven.

Als FORTIOR geen nummer van je heeft, dan kan de presentie niet worden ingevoerd. Zorg er dus voor dat je correcte nummer bekend is bij FORTIOR!

Erik De Belie

Erik De Belie (°1955) is opgeleid als master in de orthopedagogiek. Hij begon te werken in 1980 met kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking en hun gezinnen. Omwille van zijn interesses voor het ondersteunen van cliënten met een verstandelijke beperking met bijkomende GGZ-problemen en voor contextgericht werken volgde hij bijkomende psychotherapeutische opleidingen (Cliënt-Centered & Psychodynamische kindertherapie) . Hij was coördinator van een Europees project rond preventie en hulpverlening bij seksueel misbruik. Daarna werkte hij enkele jaren aan de Universiteit Gent rond het ondersteunen van ouderschap en gehechtheid. Zo kwam hij op het spoor van ‘Emotional Availability’ (Biringen, Colorado University – Nicole Vliegen, KU Leuven). Dit denkkader vertaalde hij terug in de praktijk in zijn werk als orthopedagoog en psychotherapeut met cliënten en een verstandelijke beperking en hun context.
Bekijk de docent

Ochtend
09:30

Opening

09:35

Emotionele ontwikkeling in verbinding: linken met SEO Veelzeggende beroepskeuze, emotionele deskundigheid & gehechtheidsstijl van begeleiders

10:45

Pauze

11:00

Coachen: stress reguleren (ademruimte) en mentaliseren in proces

12:30

Lunchpauze

 
Middag
13:30

Wat heb ik nodig om emotioneel beschikbaar te kunnen zijn?

15:00

Pauze

15:15

Toepassing op eigen praktijk: via het reflectiespel MENTEMO

16:30

Afsluiting

Locatie

Deze studiedag vindt plaats in Utrecht. De exacte locatie wordt later bekend gemaakt.

 

">

Blijf op de hoogte van nieuwe trainingen, ontwikkelingen en onze informatieve artikelen